Emocje w interakcjach intymnych i towarzyskich. Badania eksploracyjne praktyk flirtu i uwodzenia w sanatoriach i na imprezach klubowych

Niniejsza rozprawa stanowi eksploracyjne studium emocji miłosnych w praktykach flirtów i podrywów. Głównym zadaniem, jakie sobie postawiłam, było dotarcie do emocjonalnego wymiaru zachowań i przeżyć w interakcjach intymnych przebiegających w kontekstach towarzyskich. Zadanie to miało zarówno aspekt opisowy – zakładało etnograficzną rekonstrukcję społecznych światów emocji w praktykach miłosnych; jak i analityczny – związany z rozwojem studiów nad przebiegiem interakcji, fenomenologią emocji oraz mikrospołecznym wymiarem życia uczuciowego. Empirycznym terenem poszukiwań były społeczne światy sanatoriów (środowisko seniorów, kuracjuszy) oraz imprez klubowych (środowisko młodych ludzi, bawiących się w klubach). Równolegle realizowane zadanie zakładało stworzenie spójnej strategii metodologicznej określającej reguły postępowania terenowego i etyki badawczej oraz procedury analizy i interpretacji w przypadku badania trudnej do uchwycenia sfery afektów miłosnych na gruncie socjologii humanistycznej. Inspiracją do podjęcia problematyki emocji w interakcjach było dla mnie teoretyczne pytanie o procesy wytwarzania intersubiektywności oraz, co za tym idzie, o możliwości i sposoby efektywnej komunikacji między ludźmi w sytuacjach, gdy jednostki mają ograniczony kontakt z rzeczywistością symboliczną, nie są w stanie skutecznie poddawać swoich wzajemnych działań procedurom wyjaśniania i rozumienia, a w związku z tym napotykają przeszkody w negocjowaniu sensów i uzgadnianiu znaczeń. Dzieje się tak m.in. podczas silnego pobudzenia afektywnego, gdy ludzie odczuwają automatyczne, słabo lub wcale niewymodelowane kulturowo emocje, a także w stanach zaburzenia świadomości i percepcji (np. pod wpływem środków psychoaktywnych, w okolicznościach żywiołowej zabawy). Szukałam więc złożonego, jakościowo zróżnicowanego pola eksploracji problematyki emocji, które zapewni uzyskanie wglądu w świat silnych afektów pozostających, przynajmniej częściowo, poza kontrolą refleksyjnych (opartych o interpretacje symboliczne) oraz habitualnych (opartych o rutynę, nawyki, przyzwyczajenia oraz wiedzę ucieleśnioną) mechanizmów reprodukowania społeczeństwa w interakcjach. Stąd decyzja o zawężeniu zakresu badań do sfery emocji miłosnych przeżywanych podczas praktyk ludycznych. Przyjęcie perspektywy interakcyjnej, usytuowanie badań na przecięciu fenomenologii emocji i socjologii miłości oraz wybór terenu badawczego pozwoliły rozpatrywać interesujące mnie kwestie teoretyczne w polu empirycznym, na którym spotykają się rzeczywistość symboliczna z rzeczywistością naturalną, cielesną. Dzięki temu, udało mi się uchwycić zarówno te procesy interakcyjne, w których człowiek najpierw myśli, a potem czuje, jak i te, w których człowiek najpierw czuje, a potem myśli. Dotarłam do działań, które są rezultatem wdrażania refleksyjnych projektów emocjonalnych oraz do sytuacji, w których człowiek po prostu wie, co robić. The dissertation explores love emotions in the context of flirtation and sexual advances. My research was aimed at identifying affective phenomena involved in face-to-face interactions of romantic and erotic nature. Main research goal was to capture emotional aspects of experience and behavior occurring in social occasions. My approach was both descriptive and analytic – it consisted of an ethnography of flirtation, with a focus on its affective aspects, and a contribution to studies on the interaction process, phenomenology of emotions and micro-social dimension of emotional life. Fieldwork was conducted in social worlds of sanatoriums (among elder patients) and club parties (among young clubbers). My additional goal was to develop a consistent methodological approach to fieldwork, research ethics and the procedures of analysis and interpretation applicable to the elusive sphere of amorous affects, as regarded from the viewpoint of humanistic sociology.