Czechy a Ziemia Święta w XII i XIII wieku

Tematem niniejszej pracy są relacje między Czechami a Ziemią Świętą w XII i XIII wieku. Głównym założeniem tekstu jest zaprezentowanie pełnego i szerokiego spojrzenia na zagadnienie. Szczególna uwaga została położona na podróże z państwa Przemyślidów do Lewantu i z powrotem oraz skutki tych wypraw. Autor chciał jednocześnie uchwycić sposób w jaki ówcześni Czesi postrzegali rzeczywistość ruchu krucjatowo-pielgrzymiego. Do realizacji celu głównego autor skorzystał przede wszystkim z kwerendy, na którą składają się liczne źródła pisane (od kronik po dokumenty) oraz opracowania. Te pierwsze zostały szczegółowo przeanalizowane, zinterpretowane i zestawione. Autor posiłkował się również wyselekcjonowanymi znaleziskami numizmatycznymi, potwierdzającymi omawiane związki Czech z Ziemią Świętą. Praca została podzielona na osiem rozdziałów wraz z wprowadzeniem, w którym zreferowane zostały główne zagadnienia tematu i kluczowe definicje takie jak: „ruch krucjatowy”, „ruch pielgrzymi” oraz „ruch krucjatowo-pielgrzymi”. Streszczone także zostaje zainteresowanie Czechów Ziemią Świętą w wiekach XII i XIII. W następnej kolejności przedstawione są dyskutowane zagadnienia oraz źródła pisane konieczne do ich poznania. Dalej zaś wymienione zostają najważniejsze opracowania, z których autor korzystał podczas swoich badań. Przed przejściem do meritum, przedstawiona jest treść poszczególnych rozdziałów. Struktura pracy opiera się na układzie chronologiczno-problemowym. Każdy rozdział odpowiada okresom i zagadnieniom w porządku chronologicznym. Po wprowadzeniu, w rozdziale I, autor przygląda się kolejno wszystkim wzmiankom na temat podróżowania do Ziemi Świętej w tekście Kosmasa. Rozdział II koncentruje się na pielgrzymkach z Czech do Jerozolimy w pierwszej połowie XII wieku. III rozdział poświęcony jest czeskiej partycypacji w drugiej wyprawie krzyżowej. Rozdział IV to analiza bezpośredniego wpływu drugiej krucjaty na państwo Przemyślidów, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii sprowadzenia tam zakonów powstałych na Bliskim Wschodzie oraz w licznych fundacjach, których owe zakony były beneficjentami. Rozdział V dotyczy ruchu krucjatowego w Czechach pod koniec XII wieku – chodzi przede wszystkim o III krucjatę i perypetie Hroznaty z Teplej. Następnie narracja przechodzi do części VI, koncentrującej się na XIII wieku, kiedy w państwie Przemyślidów fenomen związany z Ziemią Świętą zaczyna przygasać. Omówione zostają przesłanki i dowody świadczące o obecności Czechów w Lewancie we wspomnianym stuleciu. Rozdział VII, to synteza wszystkich ustaleń niniejszej pracy. Głównym wynikiem pracy jest odtworzenie poszczególnych wypraw z Czech do Ziemi Świętej w XII i XIII wieku. Wskazani zostali ich najbardziej znani uczestnicy, jak również możliwe motywy stojące za podjęciem podróży oraz ich skutki. Dzięki temu czeskie zainteresowanie Lewantem manifestujące się uczestnictwem w fenomenie pielgrzymek i krucjat do Ziemi Świętej zostało przedstawione całościowo.

The subject of this paper is the relations between Bohemia and the Holy Land in the 12th and 13th centuries. The main objective of the text is to present a comprehensive and broad perspective on the issue. Particular attention has been given to journeys from the Přemyslid state to the Levant and back, as well as the consequences of these expeditions. At the same time, the author sought to capture how the Czechs of that time perceived the reality of the crusader-pilgrimage movement. To achieve the main objective, the author primarily conducted research based on numerous written sources (ranging from chronicles to documents) as well as scholarly works. The former were thoroughly analyzed, interpreted, and compared. The author also made use of selected numismatic findings, which confirm the discussed connections between Bohemia and the Holy Land. The work is divided into eight chapters along with an introduction, in which the main topics and key definitions such as crusader movement, pilgrimage movement, and crusader-pilgrimage movement are outlined. It also summarizes the Czechs' interest in the Holy Land during the 12th and 13th centuries. Next, the discussed topics are presented, along with the written sources necessary for their exploration. Subsequently, the most important scholarly works the author used during research are listed. Before delving into the main content, an overview of the individual chapters is provided. The structure of the paper is based on a chronological-problematic layout. Each chapter corresponds to specific periods and topics in chronological order. Following the introduction, in Chapter I, the author examines all mentions of travel to the Holy Land in the text of Cosmas. Chapter II focuses on pilgrimages from Bohemia to Jerusalem in the first half of the 12th century. Chapter III is dedicated to Bohemian participation in the Second Crusade. Chapter IV analyzes the direct impact of the Second Crusade on the Přemyslid state, with particular emphasis on the issue of bringing in orders that originated in the Middle East and the numerous foundations from which these orders benefited. Chapter V discusses the crusader movement in Bohemia at the end of the 12th century, primarily focusing on the Third Crusade and the adventures of Hroznata of Teplá. The narrative then transitions to Chapter VI, which focuses on the 13th century, when the Bohemian state's connection to the Holy Land began to wane. The premises and evidence of the presence of Bohemians in the Levant during this century are discussed. Chapter VII synthesizes all the findings of the present work. The main result of the paper is the reconstruction of individual expeditions from Bohemia to the Holy Land in the 12th and 13th centuries. The most notable participants, as well as the possible motives behind these journeys and their outcomes, are identified. As a result, Bohemian interest in the Levant, manifested through participation in the phenomenon of pilgrimages and crusades to the Holy Land, is presented comprehensively.