Problem klasyfikacji wypowiedzi jako twierdzeń faktycznych lub sądów wartościujących w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu

Zasada odmiennego traktowania wypowiedzi stanowiących twierdzenia o faktach (statements of fact) oraz sądów wartościujących (value judgements) należy do jednej z najwcześniej sformułowanych w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu odnoszącym się do art. 10 konwencji europejskiej. Wartość poznawcza: mimo to problematyka dotycząca tej zasady była dotąd niezwykle rzadko podejmowana w literaturze przedmiotu. Niniejsza publikacja ma wypełnić tę lukę. Śledząc poglądy Trybunału, można dostrzec ewolucję poglądów tego organu w kwestii znaczenia zasady, o której mowa, i sposobu jej realizacji. Główną tezą niniejszego artykułu jest dający się zauważyć stopniowy spadek wagi rozważanego podziału na rzecz podejścia akcentującego dobrą wiarę i staranność autora wypowiedzi. Metody badań: w celu weryfikacji tej tezy poddano analizie kilkadziesiąt orzeczeń Trybunału, w których najobszerniej i najbardziej wnikliwie rozważany był status spornych wypowiedzi oraz konsekwencje przyjmowanej kwalifikacji. Wnioski: wydaje się, że przyczyn stwierdzonej zmiany linii orzeczniczej należy upatrywać w niemożności sformułowania dostatecznie precyzyjnego (a więc pozbawionego uznaniowości) kryterium wspomnianej klasyfikacji.

The principle of different treatment of statements of fact and value judgments is one of the earliest formulated in the jurisprudence of the European Court of Human Rights in Strasbourg relating to Art. 10 of the European Convention. Cognitive value: Despite this, the issue of this principle has so far been extremely rarely discussed in the literature on the subject. This publication aims to fi ll this gap. By following the views of the Court, one can see the evolution of the views of this body as regards the meaning of the principle in question and the way in which it is implemented. The main thesis of this article is a noticeable gradual decrease in the importance of the considered division in favor of an approach emphasizing good faith and diligence of the author of the statement. Research methods: In order to verify this thesis, several dozen judgments of the Court were analyzed, in which the status of disputed statements and the consequences of the adopted qualifi cation were considered most extensively and thoroughly. Results and conclusions: It seems that the reasons for the identifi ed change in the jurisprudence should be seen in the impossibility of formulating a suffi ciently precise (and thus devoid of discretion) criterion of the aforementioned classifi cation.