Skarga nadzwyczajna na tle wybranych zasad prawa

Ustawa o Sądzie Najwyższym z 2017 roku wprowadziła do polskiego systemu prawnego nowy środek zaskarżenia - skargę nadzwyczajną. Celem, który postawili przed sobą twórcy Ustawy, było przywrócenie rozwiązania podobnego do rewizji nadzwyczajnej, ale dostosowanego do warunków dzisiejszego ustroju”. Przedmiotem niniejszego opracowania jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czy cel ów został zrealizowany oraz czy w ogóle był możliwy do zrealizowania, zważywszy na genezę dawnej instytucji rewizji nadzwyczajnej, silnie zakorzenioną w tradycji prawa socjalistycznego. Skarga nadzwyczajna rozpatrzona została w odniesieniu do wybranych zasad prawa: zasady kontradyktoryjności, dyspozycyjności, równości i autonomii stron, prawdy formalnej, powagi rzeczy osądzonej oraz do zasad ustrojowych wyrażonych w art. 2 Konstytucji. Analiza przeprowadzona z wykorzystaniem siatki pojęciowej i teorii zasad prawa Ronalda Dworkina prowadzi do wniosku, iż skarga nadzwyczajna stoi w sprzeczności z akceptowaną w demokratycznym państwie prawnym aksjologią procesu, w wielu aspektach kontynuując raczej tradycje prawno-ustrojowe poprzedniego ustroju.

The Supreme Court Act of 2017 introduced a new means of appeal into the Polish legal system - the extraordinary appeal. The goal set by the authors of the Act was to restore a solution similar to the extraordinary revision, but adapted to the conditions of modern democracy. The purpose of this study is to seek an answer to the question of whether this goal has been achieved and whether it is even achievable, considering the origins of the former institution of extraordinary revision, which was deeply rooted in the socialist legal doctrine. The extraordinary appeal is examined in relation to selected legal principles: of adversariality, of procedural initiative of the parties, of equality and autonomy of the parties, of formal truth, of res judicata and of the principles expressed in Article 2 of Polish Constitution. The analysis conducted using Ronald Dworkin's conceptual framework and theory of legal principles leads to the conclusion that the extraordinary appeal is at odds with the values accepted in a democratic state governed by the rule of law and that in many aspects it constitutes a continuity with legal traditions of the previous regime.