Избранные проблемы перевода «попаданческой» литературы на материале собственного перевода фрагментов романа «Ключ от королества» М. И С. Дяченко (2005 г.)

Niniejsza praca poświęcona jest analizie teoretycznych i praktycznych aspektów przekładu beletrystyki na przykładzie własnego tłumaczenia fragmentów powieści „Klucz do Królestwa” autorstwa Mariny i Siergieja Diaczenko (2005r.). Głównym celem badania jest zbadanie specyfiki tłumaczenia literatury pięknej, a w szczególności beletrystyki, która łączy prostotę formy z bogatym kontekstem kulturowym i emocjonalnym. Pierwszy rozdział obejmuje przegląd teoretyczny problemów związanych z tłumaczeniem literatury pięknej. Omówione zostały funkcje literatury, klasyfikacja rodzajów tłumaczeń oraz trudności związane z przekładem realiów kulturowych, stylu i środków wyrazu. Szczególną uwagę poświęcono specyfice przekładu beletrystyki oraz technikom tłumaczeniowym. W drugim rozdziale przeanalizowano gatunek „popadanczeskoj literatury”, który jest jednym z podgatunków beletrystyki. Omówiono cechy charakterystyczne tego gatunku, takie jak motyw przeniesienia bohatera do innego świata, a także charakterystykę bohaterów. Przykłady za czerpnięte z literatury i filmu (zarówno rosyjskie, jak i inne zagraniczne) ilustrują popularność i różnorodność tego gatunku. Trzeci rozdział zawiera szczegółową analizę własnego tłumaczenia fragmentów powieści „Klucz do królestwa” na język polski. Omówiono zastosowane strategie i techniki tłumaczeniowe. Szczególną uwagę zwrócono na trudności związane z oddaniem realiów kulturowych, frazeologizmów, idiomów i niuansów stylistycznych, które są kluczowe dla zachowania atmosfery utworu. Praca podkreśla znaczenie przekładu beletrystyki w procesie wymiany kulturowej. Wnioski z przeprowadzonego badania wskazują, że tłumaczenie beletrystyki wymaga nie tylko znajomości języka, ale również głębokiego zrozumienia kontekstu kulturowego, emocjonalnego i estetycz nego, co czyni proces tłumaczenia wyzwaniem zarówno twórczym, jak i analitycznym.

This study is dedicated to the analysis of theoretical and practical aspects of translating fiction, on example of own translation of excerpts from the novel 'The Key to the Kingdom' by Marina and Sergey Dyachenko (2005). The main aim of the study is to explore the specifics of translating literature, particularly fiction, which combines simplicity of form with a rich cultural and emotional context. The first chapter provides a theoretical overview of the challenges associated with translating fiction. It discusses the functions of literature, classification of translation types, and the difficulties related to translating cultural realities, style, and expressive means. Particular attention is given to the specifics of translating fiction and the translation techniques. The second chapter examines the genre of ‘popadantsy’ literature, a subgenre of fiction. It explores the typical features of this genre, such as the motif of a protagonist's transition to another world, as well as the protagonists’ traits. Examples drawn from literature and film industry (both Russian and other foreign examples) illustrate the popularity and diversity of this genre. The third chapter presents a detailed analysis of own translated excerpts from 'The Key to the Kingdom' into Polish. The chapter discusses translation strategies and techniques used, emphasizing the challenges related to conveying cultural realities, idiomatic expressions and stylistic nuances, which are essential for preserving the unique atmosphere of the work. The study highlights the importance of translating fiction as a means of cultural exchange. The conclusion of the study indicates that translating fiction requires not only linguistic proficiency but also a deep understanding of the cultural, emotional, and aesthetic context, making the translation process both a creative and analytical challenge.

Данная работа посвящена анализу теоретических и практических аспектов перевода беллетристики на примере собственного перевода фрагментов произведения «Ключ от королевства» Марины и Сергея Дяченко (2005г). Основная цель исследования — изучение особенностей перевода художественной литературы, в частности беллетристики, и попаданческой литературы, как поджанра беллетристики, которые сочетают простоту формы с богатым культурным и эмоциональным контекстом. Первая глава включает теоретический обзор проблем художественного перевода. Рассматриваются функции литературы, классификация переводов, а также сложности, связанные с переводом культурных реалий, стиля и выразительных средств. Особое внимание уделено специфике перевода беллетристики, а также техникам перевода. Во второй главе анализируется жанр «попаданческой литературы», являющийся одним из поджанров беллетристики. Рассматриваются особенности этого жанра, такие как мотив перемещения героя в другой мир, а также характерные черты героев. Примеры из литературы и кино (как российские, так и зарубежные) иллюстрируют популярность и многообразие этого жанра. Третья глава представляет детальный анализ перевода фрагментов произведения «Ключ от Королевства» на польский язык. Рассматриваются применённые стратегии и техники перевода. Особое внимание уделяется трудностям, связанным с передачей культурных реалий, фразеологизмов, идиом и стилистических нюансов, которые важны для сохранения уникальной атмосферы произведения. Работа подчеркивает значение перевода беллетристики в процессе культурного обмена. Выводы исследования свидетельствуют о том, что перевод беллетристики требует не только знания языка, но и глубокого понимания культурного, эмоционального и эстетического контекста, что делает процесс перевода творческим и аналитическим вызовом.