Data-centric approach to automated legal problem solving

Niniejsza praca poświęcona jest analizie dano-centrycznego podejścia do zautomatyzowanego rozwiązywania problemów prawnych w wymiarze polityczno-prawnym. Celem rozprawy jest umiejscowienie tego podejścia zakorzenionego w nurcie badań nad sztuczną inteligencją i prawem (AI and Law) w kontekście współczesnych polityczno-prawnych modeli zmian w zakresie rozwiązywania problemów prawnych, zwłaszcza w kontekście sądowego procesu decyzyjnego. Kontekst orzeczniczy motywowany jest przede wszystkim tym, że badania dotyczące podejścia dano-centrycznego prowadzone są głównie w tym właśnie kontekście.
Główna teza zawarta w pracy zakłada, że dano-centryczne podejście do zautomatyzowanego rozwiązywania problemów prawnych jest silnie zbieżne z neoliberalnym menedżeryzmem. Praca jest nowatorska w kontekście doktryn polityczno-prawnych w tym sensie, że zjawisko dano-centrycznego podejścia do zautomatyzowanego rozwiązywania problemów prawnych nie zostało jeszcze kompleksowo zbadane w jego polityczno-prawnym wymiarze w odniesieniu do neoliberalnego menedżeryzmu. Praca ukazuje konceptualne podstawy podejścia dano-centrycznego do zautomatyzowanego rozwiązywania problemów prawnych i wykazuje, że wykształcenie się tego podejścia nie wynikało z żadnej pojedynczej rewolucyjnej zmiany technologicznej. Na podstawie analizy badań ilościowych z zakresu informatyki prawniczej, sięgających w niektórych przypadkach wczesnych lat pięćdziesiątych XX wieku, wykazano, że na poziomie koncepcyjnym podejście dano-centryczne, które wykształciło się w pełni około 2000 roku, nie różni się znacząco od podejść przyjętych we wcześniejszych badaniach ilościowych dotyczących prawa. Ponadto, przedmiotem analizy były również współczesne ilościowe badania prawno-technologiczne, w których wykorzystano podejście dano-centryczne. Wskazano, że istnieją zasadniczo dwa główne obszary badań nad sztuczną inteligencją i prawem, w których podejście dano-centryczne jest stosowane najczęściej: przewidywanie rozstrzygnięć sądowych i analityka prawnicza. Na tym tle w pracy wskazano, że podejście dano-centryczne nie jest zjawiskiem nowym jeśli chodzi o rodzaj i metodę prowadzonych badań, jednak jest zjawiskiem nowym, jeśli chodzi o stopień złożoności obliczeniowej. W związku z powyższym, uwagi krytyczne przedstawione w kontekście wcześniejszych projektów ilościowych dotyczących prawa pozostają w dużej mierze nadal aktualne w odniesieniu do analizowanych współczesnych projektów opartych na podejściu dano-centrycznym. W kolejnej części pracy przedstawiono związek między genezą podejścia dano-centrycznego a neoliberalizmem. Wykazano w tym zakresie, że w początkowym okresie swojego rozwoju neoliberalizm nie był zasadniczo związany z formalistycznymi ideami w duchu sztucznej inteligencji i prawa, a w konsekwencji nie jest uzasadnione twierdzenie, że wykształcenie się podejścia dano-centrycznego jest ściśle związane z myślą neoliberalną prezentowaną przez czołowych neoliberałów, takich jak na przykład von Hayek. W części czwartej przedstawiono konwergencję neoliberalizmu i menedżeryzmu, pokazując, że doprowadziła ona do ujednoliconego rozumienia tych pojęć jako odnoszących się do negatywnych zjawisk związanych z powstaniem nowoczesnego (informacyjnego) kapitalizmu. Wykazano przy tym, że podejście dano-centryczne jest silnie zbieżne z neoliberalnym menedżeryzmem w rozumieniu tego pojęcia po wspomnianej wyżej konwergencji, ponieważ urzeczywistnia ono następujące fundamentalnie istotne elementy neoliberalnego menedżeryzmu: aktywny interwencjonizm, priorytetowe traktowanie konkurencji rynkowej oraz konieczność istnienia elit przywódczych. W tym kontekście wybrane współczesne zastosowania podejścia dano-centrycznego zostały krytycznie przeanalizowane w celu wykazania, że obecność wyżej wymienionych cech neoliberalnego menedżeryzmu jest nieodzownie związana z procesem implementacji dano-centrycznych metod zautomatyzowanego rozwiązywania problemów prawnych do praktyki prawnej.

The thesis is devoted to the analysis of the phenomenon of the data-centric approach to automated legal problem solving in the politico-legal dimension. The goal of this thesis is to connect this phenomenon rooted in AI and Law, a distinct and largely empirical field of research, with the politico-legal patterns of change in legal processes when it comes to legal problem solving, especially in the context of adjudication. The context of adjudication is motivated primarily by the fact that the research in the data-centric approach is performed mainly for the purpose of exploring judicial decision-making. The main argument of this thesis is that the data-centric approach to automated legal problem solving is strongly aligned with neoliberal managerialism. In this sense, this thesis makes a novel contribution to politico-legal scholarship as the phenomenon of the data-centric approach to automated legal problem solving has not yet been comprehensively studied in its politico-legal dimension with respect to neoliberal managerialism. To this end, the thesis explores the conceptual foundations of the data-centric approach to automated legal problem solving and argues that the emergence of the data-centric approach did not result from any single revolutionary technological shift. The origins of data-centric approach are traced back to the early 1950s and it is shown that on the conceptual level the data-centric approach to automated legal problem solving does not differ significantly from the approaches adopted in the earlier research in the quantitative legal studies. Furthermore, the current use cases of the data-centric approach are evaluated. It is shown that there are two main areas of AI and Law research where the data-centric approach is applied: prediction of judicial decisions and legal analytics. On this basis, it is argued that the data-centric approach is not a novel phenomenon in kind, but merely in degree. Correspondingly, to a large extent the criticism of early projects in the prediction of judicial decisions still applies to contemporary projects, and in fact, is reiterated in contemporary scholarship. In the next part of the thesis, the relationship between the origins of the data-centric approach and neoliberalism is explored. It is argued that in the early days, neoliberalism was not generally connected with any formalistic ideas in the AI and Law spirit, and as a consequence, it is not justified to assert that the data-centric approach may be in some way connected with the neoliberal thought as presented by leading neoliberals such as von Hayek. Finally, the convergence of neoliberalism and managerialism is evaluated showing that this convergence led to a unified understanding denoting predominantly negative phenomena associated with the rise of modern (informational) capitalism. It is shown that the data-centric approach is strongly aligned with neoliberal managerialism in its understanding after the above-mentioned convergence as it advances the following fundamental elements of neoliberal managerialism: active intervention, prioritizing competition, and the necessity of elite leadership. In this context, chosen real-world applications of the data-centric approach are critically evaluated to show that the presence of the above-mentioned features of neoliberal managerialism is essential for the real-life implementations of data-centric methods of automated legal problem solving.