Nie ma Tory poza Mojżeszem [There is no Torah except Moses]

W żydowskim religijnym opisie historii świata dominują trzy kluczowe pojęcia: stworzenie, objawienie i zbawienie (Karesh, Hurvitz, 2006, s. 418). Stworzenie odnosi się do początków świata, objawienie do nadania Tory na górze Synaj, nato-miast pełnia zbawienia nadejdzie na końcu czasu. Ponieważ judaizm pod względem genezy, jak i natury jest religią etniczną (Brandon,2012), to zbawienie postrzegano głównie w kategoriach losu Izraela jako ludu wybranego przez Jahwe. Z tego powodu biblijna historia wyjścia z Egiptu zawsze była rozumiana jako obraz początku Bożego zbawienia, o którym pamięć utrwala powtarzany każdego roku rytuał święta Paschy. Określona w ten sposób nadzieja zbawienia znalazła się nie tylko w centrum liturgii, lecz także praktyki życia żydowskiego. Z upływem czasu rozwijająca się na tym gruncie wiara w wypełnienie obietnicy zbawienia stała się głównym czynni-kiem warunkującym przetrwanie religijnej społeczności żydowskiej przez ponad dwa tysiące lat. Lektura diachroniczna autorytatywnych dla tradycji żydowskiej tekstów jed-noznacznie potwierdza, że w centrum głównych zasad judaizmu znajduje się wiara w Torę, objawioną przez Boga i przekazaną Izraelowi za pośrednictwem Mojżesza na Synaju, innymi słowy – historycznie rozumiane Objawienie i jego ludzki pośred-nik. Popularyzowane obecnie teorie teologiczne tzw. ujawniającego się objawienia (unfolding revelation), które marginalizują bądź nawet wykluczają z zasad wiary postać Mojżesza oraz wydarzenia na Synaju, obalają biblijne i rabiniczne rozumie-nie Objawienia. Oferują one w to miejsce opis hipotetycznej rzeczywistości – która z perspektywy aktualnych prób syntezy judaizmu jest nie do zaakceptowania.

Diachronic reading of the Jewish authoritative texts clearly confirms that at the center of the main principles of Judaism is the faith in the Torah revealed by God and transmitted to Israel by Moses in Sinai – in other words historically understood revelation and its human intermediary. The popular recently theological theories of the “unfolding revelation”, which marginalizes or excludes from the principles of Judaism the faith in the figure of Moses and the events at Sinai, refutes the biblical and rabbinical understanding of the Revelation. They offer in that place a description of a hypothetical reality that from the perspective of the actual synthesis of Judaism is unacceptable.