Usuwanie drzew perspektywa prawna i praktyczna

Przepisy regulujące ochronę drzew kształtowane od czasów II Rzeczypospolitej Polskiej i dominującego wówczas konserwatorskiego nurtu ochrony przyrody, który zezwalał jedynie na objęcie drzew ochroną pomnikową, wyewoluował we współcześnie obowiązujące przepisy, które tworzą prawny system powszechnej ochrony drzew poza lasami opierający się na czterech podstawach: 1) obowiązku utrzymania drzew w należytym stanie przez właściciela, 2) obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew od właściwego organu administracji publicznej, 3) konieczności uiszczenia opłat z tytułu usunięcia drzew 4) oraz wymierzania kar pieniężnych w sytuacji uszkodzenia drzew lub ich usunięcia bez zezwolenia. Jednak zagadnienie usuwania drzew dotyczy dwóch wartości chronionych konstytucyjnie: ochrony środowiska i ochrony prawa własności, które jednocześnie nie mogą zostać uwzględnione przez organ w wydawanej decyzji. Rola organu sprowadza się więc do wyważenia, na podstawie oceny stanu faktycznego, który interes w danej sytuacji jest ważniejszy - czy interes wnioskodawcy, czy interes ochrony zasobów przyrodniczych. Niniejsza praca ma na celu przedstawić (w części teoretycznej) historię prawnej ochrony drzew od czasów II Rzeczypospolitej Polskiej, poprzez liberalne uregulowania wprowadzone ustawą Lex Szyszko, aż po aktualnie obowiązujące przepisy zapewniające powszechną ochronę drzew poza lasami. W części praktycznej na przykładzie m.st. Warszawa zostanie przeprowadzona ocena skuteczności przepisów Ustawy o ochronie przyrody stosowanych w praktyce podczas prowadzenia postępowań administracyjnych w sprawie wydawania zezwoleń na usunięcie drzew pod kątem zapewnienia właściwej ochrony drzewom poza lasami, a także zostaną zaproponowane zmiany przepisów Ustawy o ochronie przyrody, których wdrożenie, zdaniem autorki pracy, pozwoliłoby na skuteczniejsze zarządzanie zielenią w mieście i wzmocniłoby ochronę drzew.

The regulations governing the protection of trees, which have been shaped since the times of the Second Polish Republic and the then dominant conservation trend of nature protection, which only allowed trees to be protected as monuments, have evolved into the currently applicable regulations, which create a legal system of universal protection of trees outside forests based on four foundations: 1) the obligation of the owner to maintain trees in proper condition, 2) the obligation to obtain a permit for the removal of trees from the appropriate public administration body, 3) the necessity to pay fees for the removal of trees, 4) and imposing financial penalties in the event of damage to trees or their removal without a permit. However, the issue of tree removal concerns two values ​​protected by the Constitution: environmental protection and protection of property rights, which at the same time cannot be taken into account by the administration body in the decision issued. The role of the body is therefore reduced to balancing, based on an assessment of the factual situation, which interest is more important in a given situation - the interest of the applicant or the interest in the protection of natural resources. This work aims to present (in the theoretical part) the history of legal protection of trees from the times of the Second Polish Republic, through the liberal regulations introduced by the Lex Szyszko Act, to the currently applicable regulations ensuring universal protection of trees outside forests. In the practical part, using the example of the capital city of Warsaw, an assessment will be made of the effectiveness of the provisions of the Nature Protection Act applied in practice during administrative proceedings on issuing permits for the removal of trees in terms of ensuring proper protection of trees outside forests, and changes to the provisions of the Nature Protection Act will be proposed, the implementation of which, in the author's opinion, would allow for more effective management of greenery in the city and would strengthen the protection of trees.