Ingerencja w czas i przestrzeń. Recepcja antyku w twórczości Igora Mitoraja jako przykład poszukiwania nowej estetyki w rzeźbie współczesnej

Tematem pracy jest analiza sztuki polskiego rzeźbiarza Igora Mitoraja przez pryzmat obecnej w niej recepcji antyku. Celem niniejszego opracowania jest pokazanie, że tradycja antyczna, wraz z obecnym w niej pojęciem klasycznej idei piękna, była najważniejszą inspiracją Mitoraja i miała bezpośredni wpływ na formę, treść, a także proces twórczy artysty. Recepcja antyku oznacza tutaj wpływ i oddziaływanie sztuki czasów wcześniejszych, na późniejsze dzieła artystów. Nie polega wyłącznie na wpływach formalnych, lecz jest związana ze zmianą roli piękna w sztuce. Omówiono znaczenie formy, treści przedstawień oraz rolę czasu i przestrzeni w tworzeniu rzeźb. Funkcja czasu rozumiana jest tutaj jako wywołanie efektu starożytności i polega na przywołaniu nostalgii za wielkością antyku. Twórczość Igora Mitoraja przedstawiono w nawiązaniu do współczesnego nurtu postmodernistycznego, jako próbę nowego stylu rzeźbiarskiego, którego istotą jest „dekonstrukcja” klasycznej formy jako nowa figuracja. Interpretacja starożytności, określana czasem mianem „estetyki fragmentu”, polega w jego pracach na tzw. klasycznym „podążaniu za wzorami”, dzięki zastosowaniu współczesnych środków wyrazu, w celu wyrażenia w rzeźbie wyobrażonego ideału lub jego braku.

The dissertation analyses the art of the Polish sculptor Igor Mitoraj from the perspective of the reception of antiquity that is present in his works. The aim of the study is to show that the ancient tradition, along with the concept of the classical idea of beauty existing in it, was the most important Mitoraj’s creative inspiration and had a direct impact on the form, content, and the artist's creative process. The reception of antiquity here means the influence and impact of the art of previous times on subsequent works of artists. It does not depend solely on formal influences, but is related to the changing role of beauty in art. The sculptures have been discussed in terms of formal influences, the presentations content and the role of time and space in their creation. The meaning of time is understood here as creating the effect of antiquity, consisting in evoking nostalgia for the greatness of antiquity. The artist’s oeuvre is presented in relation to the contemporary postmodernist trend. It has been shown that it aims at creating a new sculptural style, whose essence is a deconstruction of the classical form as a new figuration. In his works, interpretation of antiquity, sometimes referred to as the aesthetics of fragment, consists in the so-called classical following patterns, thanks to the use of modern means of expression in order to express the imagined ideal or its absence in the sculpture.