Familia en crisis. Manifestaciones de la violencia doméstica en El loco y la camisa, La omisión de la familia Coleman y El viento en un violín

Praca opiera się na przedstawieniu przemocy domowej w argentyńskim teatrze niezależnym, koncentrując się na sztukach „La omisión de la familia Coleman” i „El viento en un violín” Claudio Tolcachira oraz „El loco y la camisa” Nelsona Valente. W oparciu o rozdział teoretyczny, który bada estetykę groteski od jej początków (Kayser, 2010; Bakhtin, 2005) do jej manifestacji w grotesce kreolskiej (Kaiser-Lenoir, 1977; Pellettieri, 1991), analizujemy, w jaki sposób owe sztuki problematyzują współczesne modele rodziny. Argumentujemy, że rodzina, jako instytucja społeczna, przeszła znaczące transformacje (Engels, 2017), ale przemoc jest nadal obecna w dynamice rodzinnej (Jelin, 2020), co uwidaczniają sztuki z teatru niezależnego. Każdy tekst dramatyczny jest analizowany poprzez postacie i reprezentację przestrzeni domowej, pokazując, w jaki sposób przemoc domowa jest wyrażana w różnych konfiguracjach rodzinnych, które kwestionują patriarchalne i kapitalistyczne normy. W konkluzji pracy stwierdzono, że argentyński teatr niezależny, poprzez swoją groteskową estetykę, nie tylko uwidacznia przemoc domową, ale także stawia krytyczne pytania o naturę rodziny i panujące w niej relacje władzy oraz sugeruje potrzebę ponownego przemyślenia modeli rodziny w stale ewoluującej rzeczywistości społecznej.

The thesis is based on the representation of domestic violence in Argentine independent theatre, focusing on the plays La omisión de la familia Coleman and El viento en un violín by Claudio Tolcachir and El loco y la camisa by Nelson Valente. Building on a theoretical chapter that explores the aesthetics of the grotesque from its origins (Kayser, 2010; Bakhtin, 2005) to its manifestation in the creole grotesque (Kaiser-Lenoir, 1977; Pellettieri, 1991), we analyze how these plays problematise contemporary models of the family. We argue that the family, as a social institution, has undergone significant transformations (Engels, 2017), but that violence is still present in family dynamics (Jelin, 2020), as highlighted by plays from independent theater. Each dramatic text is analyzed through characters and representations of domestic space, showing how domestic violence is expressed in different family configurations that challenge patriarchal and capitalist norms. The thesis concludes that Argentine independent theater, through its grotesque aesthetic, not only makes domestic violence visible, but also raises critical questions about the nature of the family and the power relations within it, and suggests the need to rethink family models in an ever-evolving social reality.

El presente trabajo aborda la representación de la violencia doméstica en el teatro argentino independiente, centrándose en las obras “La omisión de la familia Coleman” y “El viento en un violín” de Claudio Tolcachir y “El loco y la camisa” de Nelson Valente. A partir de un marco teórico que explora la estética grotesca desde sus orígenes (Kayser, 2010; Bajtín, 2005) hasta su manifestación en el grotesco criollo (Kaiser-Lenoir, 1977; Pellettieri, 1991), se analiza cómo dichas obras problematizan los modelos familiares contemporáneos. Se sostiene que la familia, como institución social, ha experimentado transformaciones significativas (Engels, 2017), pero la violencia sigue presente en las dinámicas familiares (Jelin, 2020), lo cual se visibiliza a través del teatro. Cada texto se investiga a partir de los personajes y la representación del espacio doméstico, mostrando cómo la violencia doméstica se articula en diversas configuraciones familiares que desafían las normas patriarcales y capitalistas. La tesis concluye que el teatro independiente argentino, a través de su estética grotesca, no sólo visibiliza la violencia doméstica, sino que también plantea preguntas críticas sobre la naturaleza de la familia y las relaciones de poder dentro de ella, y sugiere la necesidad de reconfigurar los modelos familiares en una realidad social en la evolución constante.