Współdziałanie państw i organizacji międzynarodowych w dziedzinie bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego

Rozprawa doktorska na temat Współdziałanie państw i organizacji międzynarodowych w dziedzinie bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego ukazuje wielostronną współpracę państw i organizacji międzynarodowych na rzecz skutecznego zapobiegania zagrożeniom w lotnictwie cywilnym. Charakter funkcjonowania międzynarodowego lotnictwa cywilnego powoduje, że dla osiągnięcia wysokiego poziomu bezpieczeństwa operacji lotniczych konieczne jest jednolite i efektywne wdrożenie międzynarodowych standardów lotniczych oraz stałe ich dostosowywanie do pojawiających się potrzeb. Dla osiągnięcia tego celu niezbędna jest systematyczna i skoordynowana współpraca między państwami i organizacjami międzynarodowymi na wielu poziomach (ogólnoświatowym, regionalnym i subregionalnym) oraz w różnych sektorach gospodarczych i operacyjnych. Skalę i złożoność problemu współpracy w celu zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym dobrze ilustruje współpraca międzynarodowych organizacji lotniczych przy opracowaniu i wdrażaniu pod auspicjami ICAO pakietu bezpieczeństwa na pasie startowym (iKit), w której uczestniczą: IATA, ACI, CANSO, ICCAIA, FSF, IFALPA, IFATCA, IBAC, IAOPA, FAA, EASA and EUROCONTROL. W celu realizowania współpracy sektorowej, państwa powołują wyspecjalizowane organizacje, które zajmują się zapewnieniem bezpieczeństwa w wąskim zakresie działalności lotniczej. W konsekwencji państwa są jednocześnie członkami wielu różnych międzynarodowych organizacji zajmujących się problematyką bezpieczeństwa lotniczego. I tak np. w Europie państwa członkowskie UE są również członkami EUROCONTROL i ECAC, a w przeszłości były także członkami JAA. Zdarza się również, że w celu podniesienia efektywności funkcjonowania organizacje przyjmują, w charakterze członków, inne organizacje. Przykładem ilustrującym taką sytuację jest EUROCONTROL. Ta międzyrządowa organizacja lotnicza wspierająca swoich członków w zapewnieniu bezpiecznego i efektywnego wykonywania operacji lotniczych w całej Europie, zrzesza 40 państw i Unię Europejską. Istotna część badań poświęcona została analizie skuteczności działań podejmowanych przez organizacje międzynarodowe i ich oddziaływaniu na kształtowanie polityki lotniczej państw oraz wpływowi czynników ekonomicznych na globalny poziom bezpieczeństwa lotniczego. Badaniu poddane zostały charakter i źródła zagrożeń dla bezpieczeństwa współczesnego lotnictwa cywilnego, w tym ewolucja pojęcia bezpieczeństwa oraz polityczne, organizacyjne, prawne i ekonomiczne uwarunkowania jego zapewnienia. Analizie poddane zostały również zasady i formy oraz kierunki i tendencje rozwoju współdziałania i współpracy państw i organizacji międzynarodowych w zapewnieniu bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego. Autor przeprowadził także badanie roli Polski w systemie międzynarodowej współpracy w zapewnieniu bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego, w tym działalność instytucji i organizacji międzynarodowych, w których Polska uczestniczy oraz uprawnienia organów polskiej administracji rządowej do współpracy międzynarodowej w zakresie bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego i ich działalność na forum międzynarodowym.

Doctoral dissertation on the “Cooperation states and international organizations in the field of civil aviation safety and security” presents multilateral cooperation of states and international organizations for effective risk prevention in civil aviation. The nature of the functioning of the international civil aviation causes that to achieve a high level of safety and security of flight operations it is required uniform and effective implementation of international aviation standards and their constant adaptation to emerging needs. To achieve this goal it is indispensable systematic and coordinated cooperation between countries and international organizations at multiple levels (global, regional and sub-regional) and in various economic and operational sectors. The complexity of the problem of cooperation in order to ensure a high level of safety and security in civil aviation might be well illustrated by the cooperation of international aviation organizations in the development and implementation (under the auspices of ICAO) safety package on the runway (iKit) – prepared together with: IATA, ACI, CANSO, ICCAIA, FSF, IFALPA, IFATCA, IBAC, IAOPA, FAA, EASA and EUROCONTROL. In order to implement sectorial cooperation, Member States have been established many specialized organizations that deal with ensuring safety and security in a narrow range of aviation activities. As a result, states are members of many different international organizations dealing with aviation safety and security. Thus, for example in Europe, EU Member States are simultaneously members of EUROCONTROL and ECAC, and in the past they were also members of the JAA. It happens that, in order to enhance the effectiveness of functionality of organization, other organizations are accepted as a member other organisation. An example illustrating this situation is EUROCONTROL. This intergovernmental aviation organization supports its members in ensuring the safe and efficient conduct of flight operations in Europe, brings together 40 countries and the European Union. A significant part of the study was devoted to the analysis of the effectiveness of the actions undertaken by international organizations and their impact on shaping states’ aviation policy and the impact of economic factors on the global level of the aviation safety and security. The study examined the nature and sources of risk to the modern civil aviation, including the evolution of the concept of the aviation safety and the political, organizational, legal and economic conditions affecting the global aviation safety and security. There were analysed as well rules and forms, and directions and trends in the development of cooperation and collaboration of states and international organizations in ensuring the safety and security of civil aviation. The author has presented a role of Poland in the international cooperation in ensuring safety and security in the field of civil aviation, including the activities Poland has been playing in international institutions and organizations. The privileges of the Polish governmental institutions in the area of international cooperation in the field of civil aviation had been presented as well.