Prawnoadministracyjne instrumenty bezpieczeństwa surowcowego państwa

Bezpieczeństwo surowcowe stanowi obecnie jedno z największych wyzwań dla właściwie każdej współczesnej państwowości. Jego istota nie była jednak przez wiele lat dostrzegana i doceniana, a kategoria ta została zepchnięta na drugi plan przez potrzebę zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego, stanowiącego wyłącznie wycinek bezpieczeństwa surowcowego. Pomimo licznych działań organów Unii Europejskiej, nie wszystkie państwa posiadają obecnie spójną i kompleksową politykę surowcową, pozwalającą na skuteczne i skoordynowane działania oraz przedsięwzięcia w tym obszarze. Również Rzeczpospolita Polska, pomimo ciągnących się od kilku lat prac projektowych, nie posiada takiego dokumentu i planu postępowania. Zapewnianie bezpieczeństwa surowcowego państwa jest swoistym łańcuchem – ciągiem czynności i działań, gdzie najsłabsze ogniwo przekłada się na całość procesu. W pracy wykazano, że pomimo braku tego strategicznego dokumentu, można wskazać cały szereg prawnoadministracyjnych instrumentów w obecnym systemie prawnym, które prawidłowo wykorzystane i przede wszystkim skoordynowane, przy niewielkich zmianach ustawowych, mogą zapewnić bezpieczeństwo surowcowe krajowej gospodarce i wszystkim obywatelom. W pracy omówiono podstawowe funkcje państwa i rolę prawa administracyjnego w procesie zapewniania bezpieczeństwa, a także poddano analizie instrumenty z obszaru planowania strategicznego (polityki administracyjne i polityki publiczne), planowania i zagospodarowania przestrzennego (studia i plany zagospodarowania przestrzennego), prawa geologicznego i górniczego (własność górnicza, koncesjonowanie, użytkowanie górnicze), oraz obowiązki tworzenia i utrzymywania odpowiednich zapasów wraz z powiązanymi procedurami. Ponadto, zaproponowano definicję bezpieczeństwa surowcowego jako wspomnianego wieloaspektowego i długofalowego procesu. Po uchwaleniu i wprowadzeniu spójnej polityki surowcowej, przy odpowiednim nadzorze, kontroli oraz sprawnej koordynacji działań, z wykorzystaniem krajowych zasobów naturalnych, dotychczasowe instrumenty prawnoadministracyjne powinny funkcjonować na bardzo wysokim poziomie i wspierać proces zapewniania krajowego oraz unijnego bezpieczeństwa surowcowego.

Raw materials security is currently one of the biggest challenges for every modern statehood. Its essence, however, has not been noticed and appreciated for many years. This category has been pushed aside by the need to guarantee energy security of the state, which is only a slice of raw materials security. Despite the numerous activities of the European Union authorities, not all member states have adopted a comprehensive natural resources policy that allows for effective and coordinated actions and projects in this area. The Republic of Poland, despite the design works that have been going on several years, does not have such a document and plan of conduct. Ensuring the state's security in the area of raw materials is a kind of chain - a series of activities where the weakest link affects the whole process. The study showed that despite the lack of this strategic document, it is possible to indicate a whole range of administrative law instruments in the current Polish legal system, which, when properly used and coordinated (whit some statutory changes), can ensure the raw materials security of the national economy and all citizens. The thesis discusses the basic functions of the state and the role of administrative law in the process of ensuring security. It analyses instruments in the field of strategic planning (administrative and public policies), spatial planning and development (studies and spatial development plans), geological and mining law (ownership, licencing, mining usufruct) and legal obligations to create and maintain appropriate stocks of raw materials along with related procedures. In addition, a definition of "raw materials security" term was proposed as the aforementioned multi-faceted and long-term process. After the adoption and implementation of a coherent raw materials policy, whit appropriate administrative supervision, control and efficient coordination, using national natural resources, the existing legal and administrative instruments should operate at a high level and support the process of ensuring national and EU raw materials security.