Proces przedsiębiorczego odkrywania w regionach peryferyjnych Polski w kontekście koncepcji inteligentnej specjalizacji

Streszczenie: Celem rozprawy doktorskiej była ocena sposobu wdrażania koncepcji inteligentnej specjalizacji w polskich województwach peryferyjnych: lubelskim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim. W pracy przedstawiony został proces identyfikacji i wyboru inteligentnych specjalizacji, w którym szczególną uwagę poświęcono dwóm kluczowym czynnikom, tj. zakorzenieniu specjalizacji oraz otwartości regionów. Hipoteza „zakorzenienia” mówi o tym, że wybór inteligentnych specjalizacji w polskich regionach peryferyjnych opiera się na istniejącym potencjale endogenicznym gospodarki. Natomiast hipoteza „otwartości” zakłada większą skłonność do eksperymentowania i poszukiwania nowych obszarów specjalizacji regionalnej w województwach charakteryzujących się wysokim poziomem współpracy wewnętrznej i zewnętrznej. W celu weryfikacji postawionych hipotez badawczych przeprowadzono analizy wskaźnikowe regionalnych specjalizacji gospodarczych i naukowych, analizy priorytetów gospodarczych zapisanych w dokumentach strategicznych regionów, a także badania poziomu współpracy zewnętrznej oraz poziomu zaangażowania interesariuszy w tzw. procesie przedsiębiorczego odkrywania.W części teoretycznej rozprawy opisane zostały założenia koncepcji inteligentnej specjalizacji, najważniejsze teorie, do których koncepcja ta się odwołuje, a także ewolucja polityk Unii Europejskiej, której efektem są inteligentne specjalizacje. W części empirycznej pracy scharakteryzowany został proces implementacji koncepcji inteligentnej specjalizacji w Polsce na poziomie krajowym, makroregionalnym i regionalnym, ze szczególnym uwzględnieniem regionów słabiej rozwiniętych Polski Wschodniej. Przeprowadzone badanie pozwoliło pozytywnie zweryfikować postawione hipotezy. Udowodniono, że tzw. polityka oparta na dowodach w regionach słabiej rozwiniętych determinuje wybory inteligentnych specjalizacji bazujących przede wszystkim na silnie zakorzenionych, tradycyjnych sektorach gospodarki. Wyniki przeprowadzonego badania potwierdziły również relatywnie niski poziom otwartości gospodarki, nauki, społeczeństwa i samorządów Polski Wschodniej na współpracę z otoczeniem zewnętrznym, a także umiarkowany zakres zaangażowania i aktywności interesariuszy w procesie identyfikacji inteligentnych specjalizacji, a tym samym brak znaczącego wpływu na podejmowane w nich wybory strategiczne.

Abstract:The main objective of the doctoral dissertation was to evaluate the implementation of the smart specialisation concept in the following Polish peripheral voivodships: Lublin, Podkarpackie, Podlaskie, Świętokrzyskie and Warmia-Mazury. The paper presents the process of identification and selection of smart specialisations, in which special attention was paid to two key factors, i.e. the embeddedness of specialisation and openness of regions. The "embeddedness" hypothesis states that the choice of smart specialisations in the Polish peripheral regions is based on the existing endogenous potential of the economy. The "openness" hypothesis implies a greater tendency to experiment and search for new areas of regional specialisation in voivodships characterized by a high level of internal and external cooperation. In order to verify the research hypotheses, indicator analyzes of regional economic and scientific specialisations, analysis of economic priorities written in the regional development strategies, as well as the study of the level of external cooperation and the level of stakeholders’ involvement in the process of entrepreneurial discovery were carried out.The theoretical part of the dissertation was devoted to the assumptions of smart specialisation concept, the most important theories thereto, and the evolution of European Union policies that result in smart specialisations. In the empirical part of the work, the process of implementing the concept of smart specialisation in Poland at the national, macro-regional and regional levels were characterized, with particular emphasis on the less developed regions of Eastern Poland. The study in question positively verified the hypotheses. It has been proven that the evidence-based policy in less developed regions determines the choices of smart specialisations based primarily on strong-embedded, traditional sectors. The results of the conducted study also confirmed the relatively low level of openness of the economy, science, society and local governments of Eastern Poland to cooperation with external partners, as well as a moderate scope of stakeholders’ engagement and activity in the process of designing smart specialisations, and thus no significant impact on the strategic choices of regions.