Amendments to governmental legislative procedure (2015–2021) – selected issues

Rządowa procedura prawodawcza, obok procedury ustawodawczej w Sejmie i Senacie, ma kluczowe znaczenie dla sposobu przygotowywania projektów, a w konsekwencji dla jakości przyjmowanych aktów prawnych. Celem artykułu jest prezentacja oraz analiza możliwych skutków zmian wprowadzanych w latach 2015–2021 w rządowej procedurze. Badaniu poddano wydane we wskazanym okresie nowelizacje aktów prawnych regulujących tę procedurę oraz określających zadania uczestniczących w niej podmiotów. Wybór okresu objętego badaniem uzasadniony jest dwojako. Po pierwsze, wybory do Sejmu i Senatu przeprowadzone jesienią 2015 roku doprowadziły do ukształtowania większości parlamentarnej, która od tamtej pory, przez cały okres objęty badaniem, sprawowała rządy w Polsce, a tym samym Rada Ministrów wyłaniana (a precyzyjniej – kolejne Rady Ministrów wyłaniane) przez tę większość dysponowała wystarczająco długim czasem na dokonanie analizy i oceny „zastanej” rządowej procedury prawodawczej i ewentualne wprowadzenie zmian zgodnych z własnymi priorytetami i założeniami politycznymi. Po drugie, jest to okres, w którym dokonano kilku istotnych zmian w procedurze, pierwotnie dokonujących modyfikacji w obowiązującej wcześniej procedurze, a następnie także w procedurze ukształtowanej już przez rząd tego samego obozu politycznego. Przedmiot badań determinował zastosowaną metodologię, którą była analiza historyczno-prawna. Analizie poddano zmiany odnoszące się do założeń do projektów ustaw jako odrębnego typu dokumentu rządowego, funkcjonowanie Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu i jego zdolności efektywnego wpływania na decyzję o opracowaniu projektu ustawy, a także poszerzenie kręgu podmiotów uczestniczących w uzgodnieniach projektu dokumentu rządowego. Ocena zaprezentowanych zmian jest złożona. Krytycznie należy ocenić zmiany sprowadzające się do przywrócenia rozwiązań, które obowiązywały we wcześniejszych okresach i były wówczas negatywnie oceniane także przez doktrynę (dotyczy to w szczególności całkowitej rezygnacji z założeń do projektów ustaw jako odrębnego typu dokumentu). Negatywnie należy ocenić także osłabienie roli Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu i umożliwienie ministerstwom podejmowania decyzji o opracowaniu projektu jeszcze przed wyrażeniem zgody przez Zespół na wpisanie projektu do wykazu prac legislacyjnych rządu. Pomimo tych krytycznych uwag dotyczących poszczególnych zmian nie wydaje się jednak, aby mogły one negatywnie wpłynąć na zdolność Rady Ministrów do pełnienia funkcji organu stanowiącego prawo oraz wnoszącego projekty ustaw do Sejmu.