Jurysdykcja i prawo właściwe dla stosunków między rodzicami a dzieckiem w relacjach polsko-ukraińskich

Artykuł dotyczy problematyki jurysdykcji i prawa właściwego dla stosunków między rodzicami i dziećmi w relacjach polsko-ukraińskich. W ostatnich latach, a zwłaszcza od początku agresji militarnej Rosji na Ukrainę, do Polski napływają duże fale ukraińskich imigrantów. Struktura migracji, z przewagą kobiet i dzieci, obliguje polskie sądy i inne organy do zajmowania się sprawami władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi, opieki i alimentów w kontekście transgranicznym. W tej sytuacji dwustronna Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych, podpisana w Kijowie dnia 24 maja 1993 r., nabiera nowego znaczenia. Zawiera zarówno przepisy procesowe (dotyczące jurysdykcji, międzynarodowej pomocy prawnej, doręczania pism, jak również uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych), jak i kolizyjne w zakresie szeroko pojętych spraw cywilnych, w tym stosunków między rodzicami a dziećmi. Autor podejmuje krytyczną analizę postanowień umowy polsko-ukraińskiej w zakresie filiacji (pochodzenia dzieci), odpowiedzialności rodzicielskiej i świadczeń alimentacyjnych. Podkreślono anachronizm jej rozwiązań i potrzebę jej wypowiedzenia.

The article pertains to the matter of jurisdiction and the law applicable to relations between parents and children in Polish-Ukrainian relations. In recent years, in particular since the beginning of Russia's military aggression against Ukraine, large waves of Ukrainian immigrants have come to Poland. The structure of the migration, with the domination of women and children, oblige Polish courts and other authorities to deal with the issues of parental responsibility, contacts with children, custody and maintenance in the cross-border context. In this situation, the bilateral Agreement between the Republic of Poland and Ukraine on legal assistance and legal relations in civil and criminal matters, signed in Kiev on 24 May 1993, acquires a new signifi cance. It contains both the procedural rules (on jurisdiction, international legal aid, service of documents, as well as the recognition and enforcement of judgments) and confl ict of law provisions in the fi eld of broadly understood civil matters, including relations between parents and children. The author undertakes a critical analysis of the provisions of Polish-Ukrainian Agreement as with respect to fi liation (children's origin), parental responsibility and child maintenance. The anachronism of its solutions and the need for its termination is emphasized.