Filozofia sztuki jako panorama systemów F.W.J. Schellinga i A. Schopenhauera

Celem pracy jest zestawienie ze sobą treści „Systemu idealizmu transcendentalnego” oraz „Świata jako woli i przedstawienia”. Kluczem lektury tych tekstów jest filozofia sztuki. W rozdziale pierwszym omawiam znaczenie sztuki dla całości obydwu dokonań nowożytnej filozofii niemieckiej. Wskazuję, że Schelling oraz Schopenhauer budują teorię sztuki korzystając z tożsamych pojęć. Argumentuję również, że w obu systemach sztuka posiada status wiedzy absolutnej. Kontakt z nią skutkuje świadomością najbardziej podstawowych prawd metafizycznych, dzięki czemu autodestrukcyjna aktywność schellingiańskiego Ja oraz schopenhauerowskiej woli może ustać, wracając do siebie. Te cudowne konsekwencje kontemplacji estetycznej wyrazić można także jako zniesienie opozycji podmiot-przedmiot. W rozdziale drugim podejmuję się porównania omawianych koncepcji. Owocem proponowanego sposobu lektury jest wyrażenie różnicy pomiędzy dwoma systemami, jako rozbieżności treści obydwu konstrukcji teoretycznych, których forma jest zasadniczo tożsama. Aspektem materialnym myśli Schellinga jest inteligencja, filozofii Schopenhauera zaś wola. Wszelkie inne konteksty (spór idealizmu z dogmatyzmem, wizja dialektyki) można do tej różnicy zredukować.

The objective of this thesis is to juxtapose the System of Transcendental Idealism and The World as Will and Representation. The primary lens to reading these texts constitutes the philosophy of art. In the first chapter, I discuss the significance of art in both of these seminal works, situating it within the broader legacy of modern German philosophy. I demonstrate that Schelling and Schopenhauer construe their theories of art using identical concepts. In addition, I argue that in both systems, art holds the status of absolute knowledge. Interaction with art engenders a realization of the most fundamental metaphysical truths, thereby allowing the self-destructive activity of both Schellingian Self and Schopenhauerian Will to eventually cease and return to itself. These magnificent consequences of aesthetic contemplation can further be expressed as the dissolution of the subject-object opposition. In the second chapter, I venture to draw comparisons between the discussed concepts. The product of the offered reading is the articulation of the dissimilarity between these two systems as a discrepancy in the substance of the two theoretical constructs, of which the form remains fundamentally identical. The material aspect of Schelling's thought is intelligence, while for Schopenhauer's philosophy it is will. All other contexts (the clash between idealism and dogmatism, the vision of dialectics) can be reduced to this very dissimilarity.