Polityka kontroli rynku broni w Republice Kosowa

Głównym zagadnieniem badawczym rozprawy jest polityka kontroli rynku broni w Republice Kosowa. Badanie obejmuje okres 2009-2022, czyli 14 lat. Początkowa cezura czasowa pokrywa się z wprowadzeniem nowej ustawy o broni, która stanowiła przełom w ustabilizowaniu rynku broni w Kosowie. Klamrę, historycznie spina, formalny wniosek o członkostwo w UE, złożony przez Republikę Kosowa w grudniu 2022 roku, co potwierdza dążenia tego państwa do integracji w ramach struktur europejskiej. Takie aspiracje, niosą za sobą konieczność dostosowania własnej polityki kontroli rynku broni do polityki Unii Europejskiej. W trakcie badań, stwierdzono, że regulacja legalnego rynku broni palnej na potrzeby cywilne w Republice Kosowa oraz wypracowywanie skutecznych narzędzi walki z nielegalnym obrotem bronią palną i amunicją, ma charakter procesu, a sama implementacja systemu, napotyka problemy natury politycznej, prawnej, ekonomicznej oraz społecznej. W wyniku badań potwierdzono główną tezę rozprawy: od 2009 roku Republika Kosowa prowadzi usystematyzowaną politykę kontroli cywilnego rynku broni palnej w oparciu o przepisy i standardy Unii Europejskiej, choć dynamika dostosowań w ostatnich latach jest znacznie mniejsza niż postępy jakie poczyniła sama Unia Europejska w tym obszarze. Nie zmienia to faktu, że Kosowo aktywnie uczestniczy w zapobieganiu i zwalczaniu przestępczości transgranicznej związanej z bronią palną, angażuje się na szczeblu regionalnym jak i międzynarodowym, również w ramach unijnej platformy współpracy EMPACT. Jednocześnie w wyniku realizacji badań społecznych, stwierdzono, że samo społeczeństwo kosowskie nie przykłada do kwestii broni palnej wielkiego znaczenia, koncentrując się na problemach bytowych i funkcjonalności państwa. Zjawisko to ulega wzmocnieniu wraz z upływem lat. Brak normalizacji stosunków Kosowa z Serbią znacznie obniża społeczne poczucie bezpieczeństwa, a w konsekwencji nie skłania do pozbycia się posiadanej nielegalnie, broni palnej, która może okazać się potrzebna do obrony domostwa i kraju.

This study covers the 2009-2022 period, i.e. 14 years. The initial timeline coincides with the introduction of the new law on weapons, which is a breakthrough in stabilizing the arms market in Kosovo. The research has been accomplished symbolically with the moment of formal application for EU membership, submitted by the Republic of Kosovo in December 2022, which confirms the country's desire to integrate within European structures. Aspirations to join EU, mean submitting to the arms market control policy of the European Union. Research proved that the regulation of the legal market of firearms for civilian use in the Republic of Kosovo and the consequent development of effective tools to combat the illegal firearms and ammunition trade and use, constitutes a long-lasting process. The introduction of the system has been being confronted with the political, legal, economic and social challenges and constraints. The research undeniably confirms the adequacy of the main thesis of the dissertation which is: Since 2009, the Republic of Kosovo has managed to systematically introduce the policy on the state controlled acquisition and possession of the firearms domain, which is following the regulations and standards of the European Union. The timeliness and topicality of gun policy in Kosovo has deteriorated in recent years, while the progress and improvement made by Brussels within EU has increased significantly. It does not change the fact, that Kosovo actively participates in the prevention and fight against cross-border crime interlinked with firearms. Kosovo is also committed to the regional and international initiatives and instruments enabling the law enforcement to cooperate. One of them is the EMPACT platform (European Multi-disciplinary Platform Against Criminal Threats). Social research made for the purpose of this dissertation, proved that the Kosovo society itself does not attach great importance to the issue of firearms, focusing on daily challenges and the lack of functionality of the state. This perception has been increaing by years. The constantly compromised stabilization of Kosovo's relations with Serbia significantly reduces the social sense of security and, consequently, does not encourage the citizens to get rid of their illegally held firearms, which may prove necessary to defend their homes and the country.