Doświadczenie rzeczywistości Polski Ludowej w 1.poł. lat 50. XX w. (na podstawie opowiadań M. Hłaski z tomu „Pierwszy krok w chmurach”, „Cmentarze”, „Ósmy dzień tygodnia”)

Praca podejmuje tematykę odbioru rzeczywistości Polski Ludowej przez bohaterów wybranych utworów z dorobku Marka Hłaski: tomu opowiadań Pierwszy krok w chmurach, Cmentarzy oraz Ósmego dnia tygodnia. Hipoteza badawcza zakłada pokazanie zjawiska odbierania rzeczywistości na dwa sposoby – interpretowany w wymiarze oficjalnym oraz prywatny. Celem jest również pokazanie, jak obcowanie z rzeczywistością oficjalną implikuje zmiany w percepcji prywatnej. Podstawą teoretyczną pracy jest wykorzystanie kategorii doświadczenia, która omówiona jest na przykładzie badań przeprowadzonych Ryszarda Nycza. Pierwszy rozdział poświęcony jest wprowadzeniu teoretycznemu i przedstawieniu kontekstu historycznego w postaci omówienia najważniejszych wydarzeń dla pokolenia autora. W drugim segmencie następuje opisanie zjawiska dwupoziomowego odbierania rzeczywistości na przykładzie wybranych fragmentów prozy Hłaski oraz jego skutki, przejawiające się poprzez zachowania bohaterów. W rozdziale trzecim przeanalizowane zostały styl i język, jakimi posługuje się Hłasko oraz ich wpływ na pokazanie poszczególnych elementów rzeczywistości Polski Ludowej, jaką pisarz prezentuje w wybranych utworach. Poza literaturą naukową wykorzystano publikacje biograficzne oraz fragmenty wywiadów udzielonych przez autora.

The thesis examines the subject of the reception of the reality of the People's Republic of Poland by the characters of selected works from Marek Hłasko's oeuvre: the volume of short stories Pierwszy krok w chmurach, Cmentarze and Ósmy dzień tygodnia. The research hypothesis assumes showing the phenomenon of perceiving reality in two ways - interpreted in an official and private way. The aim is also to show how contact with official reality implies changes in private perception. The theoretical basis of the work is the use of the category of experience, which is discussed on the example of research conducted by Ryszard Nycz. The first chapter is devoted to a theoretical introduction and presenting the historical context in the form of a discussion of the most important events for the author's generation. The second segment describes the phenomenon of two-level perception of reality on the example of selected fragments of Hłasko's prose and its effects, manifested through the characters' behavior. The third chapter analyzes the style and language used by Hłasko and their impact on showing individual elements of the reality of the People's Republic of Poland, which the writer presents in selected works. In addition to scientific literature, biographical publications and fragments of interviews given by the author were used.