Adolphe Gutmann w kręgu uczniów i przyjaciół Chopina. Działalność artystyczna i udział w życiu muzycznym Europy XIX wieku

Dysertacja przedstawia mało znaną dotychczas postać Adolphe’a Gutmanna (1819–1882) – pianisty, kompozytora oraz ucznia i przyjaciela Fryderyka Chopina, na tle osób związanych z polskim kompozytorem i w kontekście kultury europejskiej XIX wieku. Praca zawiera pięć rozdziałów, w których omówiono: biografię Gutmanna (rozdział I), jego działalność koncertową – od pierwszych, dziecięcych występów, poprzez okres studiów u Chopina, aż po apogeum pianistycznego rozwoju, a także rolę Gutmanna, jako kopisty dzieł swego mistrza (rozdział II), związki Gutmanna z Chopinem i George Sand (rozdział III), działalność kompozytorską Gutmanna, czyli twórczość fortepianową, wpisującą się w całości nurt muzyki salonowej (rozdział IV). Przedstawiono również wątki dodatkowe, które nie są ściśle związane z głównym tematem rozprawy, jednak ważne dla lepszego poznania postaci Gutmanna (m.in. jego twórczość plastyczną – malarstwo na jedwabiu, które po porzuceniu pianistyki i kompozycji, po 1862, stało się nowym artystycznym powołaniem artysty). Ważną częścią pracy jest aneks obejmujący katalog tematyczny utworów Gutmanna oraz materiały źródłowe – rękopiśmienne i drukowane. Katalog jest pierwszą próbą zewidencjonowania i opracowania dorobku Gutmanna; uwzględnia wielość wydań i wszelkie informacje uzupełniające o każdym utworze. Dodatkiem do pracy jest płyta DVD, na której umieszczono skany XIX-wiecznych wydań utworów Gutmanna, pochodzące z bibliotek i archiwów europejskich. Dysertacja jest rezultatem kwerend źródłowych prowadzonych od 2006 roku, które objęły wiele instytucji – urzędów, archiwów i bibliotek w Europie, zwłaszcza w miejscach pobytu i zamieszkania Gutmanna (Heidelberg, Karlsruhe, Berlin, Lipsk, Florencja, La Spezia, Viareggio, Paryż, Londyn). Dzięki tym kwerendom odnaleziono wiele nieznanych dotychczas materiałów, ogromnie wzbogacających wiedzę o Gutmannie, a jednocześnie o kręgu przyjaciół Chopina i kulturze muzycznej Europy XIX w. W pracy wykorzystano wszystkie dostępne źródła, rękopiśmienne i drukowane: m.in. pierwodruki wszystkich utworów Gutmanna, źródła metrykalne, korespondencję, źródła pamiętnikarskie, literaturę i prasę XIX w.

[Adolphe Gutmann within Chopin’s circle of pupils and friends. His artistic work and participation in nineteenth-century European musical life]. This dissertation presents the little-known figure of the pianist and composer Adolphe Gutmann (1819–1882), a pupil and friend of Fryderyk Chopin, against the background of the Polish composer’s environment and within the context of European culture of the nineteenth century. The work comprises five chapters, in which the following areas are discussed: o Chapter I: Gutmann’s biography; o Chapter II: his concert work, from his earliest appearances as a child, through the period of his studies with Chopin, to the pinnacle of his pianistic development, and also his role as a copyist of his master’s works; o Chapter III: Gutmann’s links with Chopin and George Sand; o Chapter IV: Gutmann’s compositional work, that is, his output for piano, confined solely to the current of salon music. Also presented are a number of additional strands that are not strictly connected with the main subject of the dissertation but are important for a closer acquaintance with Gutmann (including his painting on silk, which, after he abandoned pianism and composition, from 1862, became his new artistic calling). An important part of the work is the appendix, containing a thematic catalogue of Gutmann’s works and also manuscript and printed sources. The catalogue represents the first attempt at documenting and describing Gutmann’s all compositions; it takes account of the many editions and includes full supplementary information about each work. Appended to the dissertation is a DVD containing scans of nineteenth-century editions of Gutmann’s works held in European libraries and archives. The dissertation is the result of source research conducted from 2006 in many archives, libraries and public offices in Europe, particularly in places where Gutmann stayed and lived (Heidelberg, Karlsruhe, Berlin, Leipzig, Florence, La Spezia, Viareggio, Paris, London). That research turned up a large amount of previously unknown material, greatly enhancing our knowledge about Gutmann and at the same time about Chopin’s circle of friends and also the musical culture of nineteenth-century Europe. The work draws on all available manuscripts and printed sources, including the first editions of all Gutmann’s works, certificates, correspondence, diaries and memoirs, and the nineteenth-century literature and press.