Uwarunkowania przestrzennego rozwoju przedmieść Wiednia

Suburbanizacja jest jednym z procesów widocznych na całym świecie prowadzących do zmiany struktury osadniczej. W tej pracy opisane zostały uwarunkowania wpływające na nią w Wiedniu jako mieście zachodnioeuropejskim o nietypowej historii, uwarunkowaniach przyrodniczych i społeczno-ekonomicznych, a także rozwiniętej kulturze planowania przestrzennego i strategicznego. Stworzona została teoretyczna baza uwarunkowań rozwoju przedmieść w sześciu kategoriach: uwarunkowania przyrodnicze, społeczno-gospodarcze, wynikające z warowności, z transportu, warunków obyczajowych i prawnych oraz wynikające z kompozycji urbanistycznej. Na jej podstawie opisane zostały uwarunkowania i procesy zachodzące w obszarze metropolitalnym Wiednia, spośród których najważniejsze są, w kolejności chronologicznej: układ pasma górskiego na zachód od miasta, lokalizacja obszaru nad rzekami, funkcjonowanie obwarowań miasta oraz Muru Liniowego, rozwój przemysłu w XIX wieku, rozwój osiedli robotniczych oraz dzielnic willowych w tym samym okresie, rozwój sieci kolejowej, tramwajowej, metra, kolei miejskiej S-Bahn oraz kolei lekkiej, powstanie gminnych osiedli mieszkaniowych, rozwój komunikacji samochodowej i powstanie osiedli domów jednorodzinnych, włączanie historycznej tkanki wsi do współczesnych zabudowań, strefowanie, współpraca terytorialna oraz międzynarodowa i planowanie strategiczne. Skutki ich wpływu zostały krótko omówione. Opisane zostały dwa studia przypadków: ocena wpływu dokumentu wykonawczego strategii rozwoju STEP 2025 na transformację przestrzenną położonego na granicy miasta terenu Vösendorf-Siebenhirten oraz przedstawiono rozwiązania w zabudowie dolin, a także transformacji terenów poprzemysłowych, planowania budownictwa socjalnego oraz współpracy międzygminnej z nim związanej w dolinie Dürre Liesing na pograniczu wiedeńskiej części dzielnicy Rodaun oraz miasta Kaltenleutgeben.

Suburbanisation is one of the processes experienced globally that lead to changes in the structure of human settlement. This paper describes the determinants that shape it in Vienna, a Western European city with an outstanding history, natural and socioeconomic conditions, as well as a culture of quality spatial and strategic planning. A theoretical basis was created, encompassing six categories: natural determinants, socioeconomic determinants, determinants deriving from fortifications, deriving from the development of transport, customs and law and urbanist composition. On this basis processes and determinants shaping the spatial structure of Vienna metropolitan region were described, of which the most important are, by the order of time: localisation among mountain ranges, localisation alongside rivers, functioning of the Inner City fortifications and the Linienwall, 19th century industrialization, simultaneous development of working class and upper class suburbs, development of railroads, the tram net, the U-bahn, the S-bahn and light rail, big-scale construction of public housing estates, emergence of the car as means commute and development of single-family housing districts, incorporation of historical urban and rural tissue into new development, zoning, territorial and international cooperation and strategic planning. The impacts of aforementioned determinants were shortly elaborated upon. Two case studies were made: evaluation of the impact of an executive document for the STEP 2025 Strategy on the spatial transformation of peripherally located neigbourhoods of Vösendorf-Siebenhirten and a description of the solutions used in the spatial development, as well as in the transformation of post-industrial locations, public housing planning and intermunicipal cooperation related to it in the Dürre Liesing valley on the border of Vienna’s Rodaun neighbourhood and the town of Kaltenleutgeben.