Eutanazja - zabójstwo z miłosierdzia czy prawo do dobrej śmierci ? Dylemat współczesności na gruncie etycznym oraz karnoprawnym.

Celem pracy jest rozważenie, jakie poglądy etyczne mogły przemawiać za wprowadzeniem obowiązującego po dziś dzień zakazu karnego eutanazji w Polsce (wyrażonego poprzez normę art. 150 par. 1 k.k.), przeanalizowanie, czy w połączeniu z normami deontologii lekarskiej oraz ustaw medycznych faktycznie przyjmuje on tak bezwzględną formę, jak sugeruje literalna treść art. 150 k.k., oraz zaproponowanie na podstawie inspiracji z zagranicznych ustawodawstw możliwości utworzenia dokładniejszego i bardziej zrozumiałego modelu kryminalizacji zabójstwa eutanatycznego w Polsce. Rozdział I zawiera najważniejsze punkty na historycznej osi czasu, które miały wpływ na współczesne postrzeganie eutanazji. Rozdział II wprowadza powszechnie stosowane typologie oraz klasyczne dylematy etyczne dotyczące eutanazji. Omówiono etymologię pojęcia eutanazji, definiując ją w kontekście historycznym i współczesnym. W dalszej części rozdziału przedstawiono rozróżnienie na eutanazję czynną i bierną, dobrowolną i niedobrowolną. Zwrócono uwagę na teorię podwójnego skutku oraz problematykę opieki paliatywnej, jako alternatywnej formy łagodzenia cierpienia. Przeanalizowano również podział na środki zwyczajne i nadzwyczajne, który ma kluczowe znaczenie w ocenie etycznej działań podejmowanych przez lekarzy w kontekście końca życia pacjenta. Rozdział III zawiera przytoczenie najbardziej rozpowszechnionych poglądów i argumentów zwolenników i przeciwników eutanazji. Zwolennicy wskazują na prawo do godnej śmierci i autonomię jednostki w decydowaniu o swoim życiu, zwłaszcza w przypadkach nieuleczalnych chorób i cierpienia. Przeciwnicy eutanazji podkreślają zagrożenia związane z możliwymi nadużyciami, zniekształceniem wartości życia ludzkiego oraz powołują się na wartość każdego ludzkiego istnienia dla całości społeczeństwa. Rozdział IV omawia trzy modele regulacji prawnokarnej stosowane w kwestii zabójstwa eutanatycznego w światowych ustawodawstwach, takich jak te stosowane w Holandii, Francji czy USA. Przedstawia także szczegółową charakterystykę przestępstwa zabójstwa eutanatycznego w polskim Kodeksie karnym, analizując artykuł 150 k.k. oraz jego konsekwencje prawne. Rozdział V dostarcza dodatkowego kontekstu prawno-etycznego, przedstawiając rozważane prawa i wartości konstytucyjne w kontekście eutanazji. Omówiono prawo do ochrony życia i prawo do poszanowania godności, a także dyrektywy postępowania zawarte w prawie medycznym i Kodeksie Etyki Lekarskiej. Zajęto się problematyką roli lekarzy w podejmowaniu decyzji dotyczących eutanazji, w tym obowiązkiem poszanowania autonomii pacjenta oraz prawa do godnego umierania, które powinno kierować działaniami medycznymi w końcowych etapach życia.

The aim of this work is to consider what ethical views could have supported the introduction of the criminal ban on euthanasia in Poland (expressed in the norm of art. 150 par. 1 of the Penal Code), to analyse whether, in combination with the norms of medical deontology and medical acts, it actually takes on such an absolute form as the literal content of art. 150 of the Penal Code suggests, and to propose, based on inspiration from foreign legislation, the possibility of creating a more precise and understandable model of criminalisation of euthanasia-related homicide in Poland. Chapter I contains the most important points on the historical timeline that have influenced the contemporary perception of euthanasia. Chapter II introduces commonly used typologies and classic ethical dilemmas concerning euthanasia. The etymology of the concept of euthanasia is discussed, defining it in the historical and contemporary context. The further part of the chapter presents the distinction between active and passive euthanasia, voluntary and involuntary. Attention is drawn to the doctrine of double effect and the issue of palliative care as an alternative form of alleviating suffering. The division into ordinary and extraordinary measures, which is of key importance in the ethical assessment of actions taken by doctors in the context of the end of a patient's life, is also analyzed. Chapter III contains a citation of the most widespread views and arguments of supporters and opponents of euthanasia. Supporters point to the right to a dignified death and the autonomy of the individual in deciding about their life, especially in cases of incurable diseases and suffering. Opponents of euthanasia emphasize the threats related to possible abuses, distortion of the value of human life and refer to the value of each human being for the whole of society. Chapter IV discusses three models of criminal law regulation used in the issue of euthanasia murder in world legislation, such as those used in the Netherlands, France or the USA. It also presents a detailed description of the crime of euthanasia murder in the Polish Penal Code, analyzing Article 150 of the Penal Code and its legal consequences. Chapter V provides additional legal and ethical context, presenting the rights and constitutional values ​​considered in the context of euthanasia. The right to protect life and the right to respect for dignity were discussed, as well as the directives of conduct contained in medical law and the Code of Medical Ethics. The issue of the role of doctors in making decisions regarding euthanasia was addressed, including the obligation to respect the patient's autonomy and the right to die with dignity, which should guide medical actions in the final stages of life.