Internetowe grupy wsparcia jako forma pomocy dla osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych

Internetowe grupy wsparcia są jedną z nowych form pomocy osobom uzależnionym. Pierwsze badania na temat tych społeczności były prowadzone już pod koniec XX wieku. Większość z dotychczasowych analiz w tym zakresie koncentrowała się jednak na skuteczności takich grup w walce z uzależnieniem lub na poszczególnych elementach ich działania. W niniejszej pracy podjęta została próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego osoby uzależnione poszukują pomocy w Internecie i co wpływa na ich aktywność w przestrzeni wirtualnej. Szczególną uwagę poświęcono kwestii stygmatyzacji osób uzależnionych w społeczeństwie i wpływu, jaki ma stygmat na zachowanie jednostki. W tym celu przeanalizowano teorie takich autorów jak: Frank Tannenbaum, Edwin Lemert, John Kitsuse, Howard Becker, Erving Goffman. Ponadto przedstawiono również założenia teorii neutralizacji Greshama Sykesa i Davida Matza’y. Autorzy ci w swojej pracy pokazali, w jaki sposób osoby dopuszczające się czynów potencjalnie dewiacyjnych starają się zmniejszyć poczucie winy będące następstwem takiego działania. Następnie przedstawione zostały najważniejsze funkcje i cechy Internetu, jako kanału komunikacji oraz dotychczasowe badania na temat pomocy udzielanej osobom uzależnionym w przestrzeni wirtualnej. Na podstawie zebranych materiałów uznano, że na przystąpienie do społeczności internetowej dla osób uzależnionych i aktywny w niej udział mają wpływ dwa elementy: możliwość uniknięcia stygmatyzacji w przestrzeni wirtualnej oraz otwartość, która jest cechą charakterystyczną dla komunikowania za pośrednictwem komputera. W celu sprawdzenia tych hipotez przeprowadzono badania dwóch społeczności internetowych, forumalko.akcjasos.pl oraz forum portalu monar.net, składające się z trzech części: analizy regulaminów tych grup (netykiet), analizy komentarzy wybranych na podstawie słów kluczy oraz analizy komentarzy, które pojawiły się w tzw. tematach powitalnych. Na ich podstawie ustalono m.in. czy badani mówią o stygmatyzacji lub czy sami stygmatyzują osoby uzależnione, czy widoczna jest otwartość członków grupy, jakie funkcje spełniają te społeczności dla swoich użytkowników oraz jakie typy nowych użytkowników internetowych grup wsparcia można wyróżnić na podstawie zebranych materiałów.

Internet support groups are one of the new forms of assistance to addicted individuals. The first research on these communities was conducted as early as the end of the 20th century. However, most of the existing analyzes in this area are focused on their effectiveness in struggling with addiction or on their particular activities. In this work, I made an attempt to answer the questions: why addicted individuals look for help on the Internet and what affects their activity in the cyberspace. Special attention was directed to the stigmatization of addicted people in society and the impact which stigma has on the individual’s behavior. The theories of such authors as Frank Tannenbaum, Edwin Lemert, John Kitsuse, Howard Becker and Erving Goffman were analyzed to achieve this goal. The assumptions of the neutralization theory of Gresham Sykes and David Matza were also introduced. In their work, these authors showed how people who commit an act that can be considered as deviant try to reduce guilt, which is the consequence of such action. Moreover, the most important functions and features of the Internet as a communication channel and previous research on Internet-based forms of assistance to addicted individuals were presented. Based on the reviewed theories and research, it was hypothesized that the addicts’ joining and active participation in online communities is affected by two elements: the opportunity to avoid stigma in the cyberspace and to express self-disclosure, which is a characteristic feature of CMC (Computer Mediated Communication). In order to check these hypotheses two Internet communities (forumalko.akcjasos.pl and monar.net forum) were examined. Three analyses were conducted: the analysis of these groups’ regulations (netiquettes), the analysis of the comments, which were selected with particular key words and the analysis of the comments that appeared in the so-called welcome topics. Their results revealed whether the users of these forums discuss stigmatization or whether they themselves stigmatize addicted individuals, whether self-disclosure appears in these groups, what functions these Internet communities have and what types of new users of online support groups can be identified based on collected data.