Poza metafizyką jednoznaczności i wieloznaczności. Wokół ontologii Gilles’a Deleuze’a

Główne pytanie, jakie stawia autor artykułu, dotyczy nie tyle możliwości metafizyki dwudziestym pierwszym wieku, ile jej sposobu realizacji. Jaka metafizyka możliwa jest w kulturze postmetafizycznej i postfundamentalnej? Autor odpowiada na to pytanie, porównując ontologię wieloznaczności Martina Heideggera z ontologia jednoznaczności Gilles’a Deleuze’a. Paradygmat sformułowany przez Deleuze’a wydaje się przeciwieństwem paradygmatu Heideggerowskiego. Deleuze, uznając filozoficzną wagę myśli Heideggera, postrzega własną twórczość jako swego rodzaju refutację ontologii wieloznaczności. W ontologii Heideggera bycie poprzedza różnicę, w ontologii Deleuze’a – różnica poprzedza bycie. Chociaż wiele łączy Heideggera i Deleuze’a, dzieli ich program radykalnej filozofii immanencji. Według Heideggera byt jest wieloznaczny w tym sensie, że wypowiada się go na tyle sposobów, ile jest bytów, według Deleuze’a zaś byt jest jednoznaczny, zjednoczony w produkcji różnic. W rezultacie hiperpolityczna ontologia Deleuze’a przeciwstawia się odpolitycznionej ontologii Heideggera. Autor artykułu stara się zbadać możliwości wyjścia poza te dwie propozycje, testując między innymi filozofię Giorgia Agambena i Alaina Badiou oraz Claude’a Leforta. Wszystkie one okazują się reakcyjne wobec paradygmatu ontologii jednoznaczności i ontologicznie ograniczone. Prezentowany artykuł jest ostatecznie, mimo wielu krytycznych argumentów, obroną ontologii jednoznaczności jako najbardziej obiecującego programu ontologicznego.