Polsko-amerykańskie małżeństwa i ich wielokulturowe światy

W globalizującym się świecie XXI wieku, rośnie liczba „rodzin światowych”, które stają się znakiem naszych czasów. Małżeństwa zawierane z cudzoziemcami są wskaźnikiem otwartości społeczeństwa na kontakty z innymi krajami, ponieważ oznaczają największy przejaw bliskości społecznej według skali Bogardusa. W Polsce małżeństwa binacjonalne, choć ich liczba w ostatnich latach znacząco wzrosła, nie są popularne; stanowią zaledwie 1,5%-2,1% wszystkich zawartych małżeństw. Literatura przedmiotu dotycząca binacjonalnego związku z polskim partnerem/ partnerką jest dość skromna; badań par polsko-amerykańskich, mimo że spośród 20 milionów Polaków mieszkających poza granicami Polski, prawie połowa żyje w Stanach Zjednoczonych, w zasadzie dotąd nie prowadzono. Poniższa praca doktorska jest próbą uzupełnienia tego braku i przyjrzenia się wielokulturowym światom polsko-amerykańskich par. W przypadku par binacjonalnych odmienny bagaż kulturowy wymaga wyjątkowych umiejętności komunikacyjnych, by pogodzić często odmienne systemy wartości, zwyczaje czy oczekiwania względem ról kobiet i mężczyzn. I chociaż kultura polska i amerykańska wykazują wiele podobieństw, wspólne życie osób socjalizowanych w Stanach i Polsce może nieść również konflikty i nieporozumienia. Poniższa praca doktorska przedstawia wyniki badań polsko-amerykańskich par, które przeprowadziłam w latach 2012–2015 w ramach studiów doktoranckich w Instytucie Studiów Społecznych im. Profesora Roberta Zajonca na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem naukowym prof. dr hab. Renaty Siemieńskiej-Żochowskiej. Badania dotyczą partnerów/ partnerek migrujących, ale nie koncentrują się na procesach integracji migrantów z krajem przyjmującym analizowanymi z perspektywy teorii miedzynarodowych migracji, lecz są próbą analizy relacyjności wewnątrz pary binacjonalnej, wpisując się w socjologiczno-antropologiczne podejście w skali mikro. Celem pracy było ustalenie, czy odmienność kulturowa dostrzeżona przez badanych w ich związkach polsko– amerykańskich stanowi przeszkodę w życiu codziennym, czy też jest swoistą jakością, która wzbogaca związek. Ponadto chciałam ustalić, jakie strategie stosują badani, gdy pojawiają się konfliktogenne różnice, jak do nich się dostosowują oraz w jaki sposób inna kultura zmieniła i wciąż zmienia ich tożsamość kulturową.

In a globalizing 21st-century world, the number of “world families” is increasing; it is a sign of the times. Marriages concluded with foreigners are an indicator of a society’s openness towards other countries, since they manifest the utmost social closeness according to the Bogardus scale. Recently the number of binational marriages in Poland has risen significantly, but it still remains very low ranging from 1.5% to 2.1% of all Polish married couples. Also the bibliography of binational relationships with a Polish partner is quite scarce, not to mention that there has not been done research on Polish- American couples yet, though out of 20 million of Poles living abroad, half of them live in the United States of America. The following dissertation is the attempt to supplement the lack and take a look at multicultural worlds of Polish-American marriages. Functioning in a binational family requires exceptional communicative skills to reconcile frequently different value systems, and the customs and expectations of own cultures. Though American and Polish culture show numerous similarities, a shared life of a person socialized in the USA and in Poland may bring unexpected misunderstandings and conflicts. This dissertation supervised by prof. dr hab. Renata Siemieńska-Żochowska presents the results of my research on Polish-American couples done in years 2012-2015 as part of doctoral studies carried at the Warsaw University, the Institute for Social Studies named after prof. Robert Zajonc. The research takes sociological and anthropological micro scale scope focused rather on a relation within a dyad than analyzes processes of acculturation and integration of migrants with a new country from the perspective of migration theories. The aim of the research was to establish whether cultural differences noticed by the interviewed couples have been an obstacle in their everyday life or have become an added value. Besides, strategies applied in conflict situations and adaptation techniques used in such cases have been analyzed as well as gradual changes of their cultural identity.