Organizacje pozarządowe - partnerzy czy rywale?

Trzeci sektor pełni bardzo ważną rolę w społeczeństwie i w ustroju demokratycznym. W wielu różnych teoriach odnoszących się do podziału aktywności społeczno-gospodarczej w ramach nowoczesnych państw demokratycznych wskazuje się, jak ważnym jest on bytem, który wyłonił się obok sektora publicznego i prywatnego. Funkcjonujące w ramach trzeciego sektora organizacje pozarządowe na przestrzeni lat stały się nieodłącznym elementem życia społecznego oraz społeczeństwa obywatelskiego. Pełniąc wiele różnorodnych i ważnych społecznie funkcji, są instytucjonalnym wyrazem partycypacji społecznej. Stały się też pośrednikiem na linii obywatel - państwo. W Polsce funkcjonowanie pola organizacji pozarządowych jest regulowane przez przepisy prawa określone w poszczególnych aktach prawnych - Konstytucji Rzeczpospolitej, ustawach, jak również w wybranych dokumentach strategicznych. Wyraźnie określone ramy prawne regulują wszystkie aspekty działania organizacji pozarządowych w Polsce, od możliwych form prawnych organizacji, poprzez sposoby finansowana ich działalności, po współpracę z wolontariuszami czy partnerami. Organizacje pozarządowe muszą dostosować swoje funkcjonowanie do specyficznych przepisów, jak i reguł obowiązujących w polu. Pole organizacji pozarządowych badałam i analizowałam z perspektywy konstruktywizmu strukturalistycznego, przez pryzmat teorii Pierre’a Bourdieu, odnosząc się do pojęć przez niego stosowanych, takich jak pole, kapitał, gracze i ich aktywność w polu. W rozprawie w głównej mierze poruszyłam zagadnienie pola organizacji pozarządowych, jako przestrzeni, w której organizacje pozarządowe walczą o specyficzne kapitały, realizując swoje interesy i stosując różnorodne strategie. Pole władzy, jak i ramy prawne, w których funkcjonują organizacje pozarządowe wpływa na ich wzajemne relacje, a także kapitały, o których zdobycie starają się organizacje. W pracy podjęłam próbę rekonstrukcji reguł obowiązujących w polu organizacji pozarządowych w świetle obowiązującego prawa. Podstawowym problemem, który podjęłam w mojej pracy badawczej jest to, czy narzucone przez pole władzy i ramy prawne reguły wspierają rozwój organizacji pozarządowych czy wręcz przeciwnie, prowadzą do ich antagonizowania oraz rywalizacji. W pracy badawczej postawiłam cztery hipotezy: 1. Pole organizacji pozarządowych jest w dużym stopniu zależne od pola władzy i dość szczegółowo regulowane przez istniejące przepisy prawne. 2. Obowiązujące w Polsce mechanizmy i przepisy prawne nie podejmują w należyty sposób kwestii partnerstwa wewnątrzsektorowego. 3. Mechanizmy finansowania organizacji pozarządowych ze środków budżetowych (centralnych i samorządowych) sprzyjają antagonizacji i rywalizacji pomiędzy organizacjami. 4. Obowiązujące przepisy prawne nie wpływają na tworzenie się realnych partnerstw i trwałej współpracy pomiędzy organizacjami, a jedynie skłaniają do współpracy fasadowej. Przeprowadzona przeze mnie analiza pozwoliła na pozytywną weryfikację wszystkich hipotez badawczych.