Czynniki warunkujące preferencje i działania samorządów gminnych w Polsce w zakresie łagodzenia i adaptacji do zmian klimatycznych

W artykule analizujemy rodzaje działań dotyczących zmian klimatu, jakie podejmują gminy polskie, a także determinanty podejmowanych polityk. Posługujemy się przy tym rozróżnieniem na działania łagodzące zmiany klimatu i adaptacyjne. Materiał empiryczny pochodzi z ankiety przeprowadzonej wśród wszystkich gmin polskich w 2014 r. (zwrot 51%). Badanie wykazało znaczną zbieżność sytuacji w polskich gminach z tą opisywaną w literaturze zagranicznej. Gminy polskie najczęściej deklarują działania łagodzące zmiany klimatu, co przypisujemy ogólnopolskiemu i unijnemu wsparciu. Wytyczne dotyczące realizacji na poziomie lokalnym gospodarki niskoemisyjnej w połączeniu ze źródłami dofinansowania inwestycji z tego zakresu zaowocowały wyraźnym skupieniem samorządów na ochronie powietrza. Wśród zmiennych wyjaśniających przyczyny zróżnicowania działań wobec zmian klimatu najważniejsza okazała się wielkość samorządu, wiążąca się z jego zasobami (np. kompetencjami pracowników administracyjnych). W przypadku działań adaptacyjnych ważne jest także postrzegane zagrożenie ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi związanymi ze środowiskiem wodnym. Pozostałe zmienne (w tym zamożność samorządu) mają charakter wtórny wobec wielkości. Z kolei deklarowanie chęci wydawania większych pieniędzy na łagodzenie niż na adaptację wiąże się wyraźnie z wiarą we wpływ człowieka na zmiany klimatu oraz przekonaniem, że samorząd powinien prowadzić politykę klimatyczną

In the article we analyze types and determinants of local climate policies undertaken by Polish communes. We use a distinction between adaptation and mitigation policies. Our study is based on a survey on all Polish communes conducted in 2014 (response rate 51%). The research has revealed a far-reaching coherence of situation in Polish and foreign communes (when compared to foreign literature). Polish communes declare most frequently mitigation activities, which we explain by national and EU support. Obligation for local plans of low emission economy, together with financial incentives for this goal has led to a local focus being placed on air quality. Among the factors explaining differentiation in locally undertaken actions, the most important one is size (population) of a commune (which influences e.g. the competences of local administration). In the case of adaptation, the perceived vulnerability of a commune (experience of past and expectation of future extreme weather events related to water) is also important. Other factors, like the affluence of municipality a commune, has turned out to have secondary importance, determined by size. When looking at determinants of the will to spend more money on mitigation than adaptation, we have discovered that it depends on the conviction that human activity influences climate changes and that local governments should undertake climate policies.