Kobiety w sztuce cybernetycznej w latach 1966–1991. Artystki, dzieła i wizerunki drugiej fali cybernetyki

Praca dotyczy sylwetek kobiet powiązanych z cybernetyką, zarówno jako artystek oraz „bohaterek”, będących tematem dzieł. W latach 1966–1991 zainteresowanie dziedziną w kontekście naukowym maleje, jednak ramy drugiej fali cybernetyki określone przez Nancy Katherine Hayles są w dalszym ciągu widoczne w sztuce oraz mediach. W tekście podejmowane są pytania dotyczące cyborgiczności wizerunków kobiecych, systemów w jakich funkcjonują oraz motywów i środków powiązanych z szeroko pojętą technologią widocznych w działaniach artystek. Tematy analizowanych dzieł, oprócz pozycji kobiety, obejmują również inne obszary związane z kulturą, spojrzeniem, technologią oraz społeczeństwem. Praca jest skupiona między innymi na twórczości ukazującej obraz hybrydycznej kobiecości, która jednak w dalszym ciągu funkcjonuje głównie w obszarze dyskursu drugiej fali feminizmu w krajach angielskojęzycznych. Celem pracy jest przegląd wątków, materiałów i działalności w obrębie sztuki cybernetycznej w latach 1966–1991 oraz określenie ich miejsca w historii sztuki powiązanej z technologią.

The paper addresses the figures of women associated with cybernetics, both as artists and subjects of artworks. Between 1966 and 1991, scientific interest in the field is decreasing, but the framework of the second wave of cybernetics defined by Nancy Katherine Hayles continues to be visible in the fields of art and media. The text raises questions about the cyborg nature of female images, the systems in which they function, and the motives and means connected to broadly understood technology visible in the artworks. Apart from the position of women, the topics of analyzed works are related to culture, gaze, technology and society. The paper focuses, among others, on artworks presenting the image of hybrid womanhood, which, however, still functions mainly in the area of discourse of second wave feminism in English-speaking countries. The aim of the paper is to review the trends, materials and activities within cybernetic art between 1966 and 1991 and to determine their place in the history of art in connection to technology.