Konkretystyczna książka poetycka. Gomringer - Gappmayr - Finlay - Dróżdż - Wirpsza

Rozprawa doktorska jest oparta na materiale wczesnej poezji konkretnej, a zwłaszcza na tomikach poetyckich powstałych w obszarze języka niemieckiego, angielskiego i polskiego w latach sześćdziesiątych XX wieku. Przedmiotem pracy są konkretystyczne książki poetyckie, tj. publikacje, w których poezja konkretna została w szczególny sposób zespolona z projektem i wykonaniem książki. Zjawisko to nie zostało dotąd opisane, tymczasem, jak twierdzę, książki poetyckie konkretystów odegrały istotną rolę we współkształtowaniu poetyki konkretyzmu, a niektóre ich elementy stały się wręcz częścią tej poetyki. W pierwszym rozdziale pracy przedstawiam różnice w ukształtowaniu pojęcia i zjawiska poezji konkretnej w wymienionych trzech obszarach językowych, a także szkicuję definicję wąsko rozumianej poezji konkretnej. W drugim rozdziale, teoretyczno-metodologicznym, zarysowuję kulturową koncepcję tekstu pisanego oraz propozycję literaturoznawczego studium książki. Natomiast dalsze rozdziały pracy stanowią studia pięciu tomików poetyckich: 33 konstellationen Eugena Gomringera (Szwajcaria 1960); zeichen Heinza Gappmayra (Austria 1962); canal stripe series 3 Iana Hamiltona Finlaya (Szkocja 1964); KLEPSYDRY Stanisława Dróżdża (Polska 1967, 1990); bruchsünden und todstücke Witolda Wirpszy (tł. Maria Kurecka, Niemcy 1967). W tle ukazywane są także relacje między poezją konkretną, poezją lingwistyczną i poezją języka.

The dissertation is based on the material of early concrete poetry, and specifically on poetic books that were created in German-, English-, and Polish-language areas in the 1960s. The thesis is devoted to concretist books of poetry, that is the publications in which concrete poetry is united with the project and realization of the book. This phenomenon has not been described so far. Yet, as I attempt to show, the books of concrete poetry played an important role in shaping the poetics of concretism, while some elements of these books became a part of this poetics. In the first chapter, I discuss the differences in the functioning of the notion and phenomenon of concrete poetry in the three language areas mentioned above, and present my definition of concrete poetry. In the second chapter, I sketch a culture-based concept of the written text and present this dissertation’s methodology of literary case studies of books. Each of the next five chapters is a study of a book of poetry: 33 konstellationen by Eugen Gomringer (Switzerland 1960); zeichen by Heinz Gappmayr (Austria 1962); canal stripe series 3 by Ian Hamilton Finlay (Scotland 1964); KLEPSYDRA by Stanisław Dróżdż (Poland 1967, 1990); bruchsünden und todstücke by Witold Wirpsza (tr. Maria Kurecka, Germany 1967). In these chapters the relationships between concrete, linguistic and language poetry are also examined.