Prawo do zabijania w perspektywie przemocy zbiorowej - ujęcie prawno-socjologiczne

W rozprawie uzasadniam tezę głoszącą, że uznanie prawa do zabijania ludzi, podobnie jak zakaz zabijania, jest zjawiskiem występującym wśród ludzi powszechnie, a potępienie dla czynów godzących w życie i zdrowie ludzkie jest relatywnie niskie. Zabijanie to zjawisko występujące we wszystkich okresach historycznych i w każdym społeczeństwie. Normy zakazujące zabijania oraz zabójstwa stanowiące dewiację od tych norm współwystępowały i współwystępują we wszystkich społeczeństwach z normami dopuszczającymi, legalizującymi a w szczególnych przypadkach nakazującymi zabijanie. Legalne zabijanie przyjmuje często drastyczne formy przemocy zbiorowej. W jaki sposób dochodzi w życiu społecznym do tego, że zabijanie, powszechnie uznawane za grzech czy zbrodnię zyskuje w pewnych warunkach status zachowania dopuszczalnego, oczekiwanego, cnotliwego, nakazanego prawnie lub moralnie. Także w formie przemocy zbiorowej. Odpowiedzi na to pytanie poszukuję przede wszystkim w koncepcjach i wynikach badań z zakresu socjologii norm, prawa i moralności, także w koncepcjach i wynikach badan przedstawicieli różnych kierunków socjologii dewiacji, zwłaszcza tych, którzy akceptują i stosują konstrukcjonistyczne podejście badawcze; socjologów reakcji społecznej czy naznaczania społecznego. Sięgam także do koncepcji biologicznych, historycznych, wyników badań antropologicznych, prawoznawstwa i doktryn polityczno-prawnych oraz neoinstytucjonalizmu. Wykorzystuję także koncepcje i wyniki badań świadomości społecznej, poczucia prawnego i moralnego, postaw i poglądów na temat dewiacji, które miały i mają ogromne znaczenie w procesach kreacji, instytucjonalizowania w życiu społecznym norm prawnych i moralnych. W rozprawie prezentuję także moje własne badania ankietowe na ten temat, które przeprowadziłam w 2018 r.

In the dissertation, I justify the thesis that recognition of the right to killing people, just like the prohibition of killing, is a common phenomenon, and the condemnation of acts harmful to human life and health is relatively low. Killing is a phenomenon that occurs in all historical periods and in every society. The norms prohibiting killing and behaviours resulting in committing murders which are being a deviation from these norms have co-existed in all societies with norms permitting, legalizing and, in particular circumstances, ordering killing. Legal killing often takes drastic forms of collective violence. How does it happen in social life that killing, generally recognized as a sin or a crime, in certain conditions gains the status of an acceptable, expected, virtuous, legally or morally prescribed act? Also in the form of collective violence. My goal is to find answer to this questions, first of all in the concepts and research results in the field of sociology of norms, law and morals, as well as also in the concepts and research results of various representatives of sociology of deviation orientations, especially those who accept and apply a constructionist approach to research; sociologists of social reaction or social labelling. I also refer to biological and historical concepts, the results of anthropological research, to jurisprudence and political and legal doctrines as well as to neo-institutionalism. I take into account the concepts and research results on social awareness, legal and moral sense, attitudes and views on the subject of deviation, which have been of great importance in the processes of creation and institutionalization of legal and moral norms in the social life. In my dissertation, considerations regarding the right to killing people in different times, societies and cultures will be deepened and analysed against the results of research that I carried out in 2018, on the views, opinions and attitudes of Polish citizens, with respect to the possibility of depriving people of life.