Status polityczny oraz prawnomiędzynarodowy korespondenta wojennego

Przedmiotem rozprawy doktorskiej jest próba ukazania statusu politycznego oraz prawnomiędzynarodowego korespondenta wojennego oraz dążenie do ustalenia, czy współcześnie możemy mówić o zawodzie korespondenta wojennego i czy zawód reportera jest odpowiednio chroniony w przepisach prawa. Celem pracy jest określenie politycznej tożsamości korespondenta wojennego, stosunek reportera do relacjonowanych konfliktów oraz odpowiedź na pytanie o polityczne znaczenie reportaży z miejsc konfliktów zbrojnych, ich oddźwięk społeczny oraz ich pośredni i bezpośredni wpływ na rzeczywistość wojenną. Celem dysertacji jest także próba dokonania szczegółowej analizy statusu politycznego korespondenta wojennego oraz analiza aktów prawnych, dotyczących ochrony dziennikarzy, przebywających w strefach konfliktów zbrojnych, a także charakterystyka praw korespondentów, w oparciu o art. 4 A 4) III Konwencji Genewskiej, który traktuje korespondentów wojennych jako osoby towarzyszące siłom zbrojnym oraz art. 79 I Protokołu Dodatkowego, który dziennikarzy, spełniających niebezpieczne misje zawodowe w strefach konfliktu zbrojnego określa jako osoby cywilne. Ponadto celem pracy jest prezentacja roli dziennikarza wojennego w kształtowaniu opinii publicznej, a także ukazanie prac organizacji dziennikarskich, których głównym zadaniem jest wzajemne wsparcie, opracowywanie jednolitego, powszechnie obowiązującego systemu prawa ochrony życia i zdrowia dziennikarzy, monitorowanie śmiertelności reporterów oraz monitorowanie wolności prasy. W pracy dowiedziono, że organizacje medialne podejmują inicjatywy w celu polepszenia ochrony dziennikarzy. Efektem pracy jest próba udowodnienia tezy, iż istniejące prawo międzynarodowe nie gwarantuje pełnej ochrony dziennikarzowi, który relacjonuje ze stref konfliktów zbrojnych lub rejonów niebezpiecznych. Prawo, dotyczące badanego zjawiska jest przestarzałe i nieadekwatne do rzeczywistych warunków. Obecne przepisy nie tylko nie chronią dziennikarza, ale także pozwalają na bezkarność niektórych zbrodniarzy wojennych. Mamy do czynienia z niską skutecznością w doprowadzaniu sprawców zbrodni przed wymiar sprawiedliwości. Analizowane akty prawne nie obejmują wszystkich zagadnień i omawiają przedmiotowe kwestie w dość ogólny i mało precyzyjny sposób. Brak również jednoznacznych przepisów regulujących prawa i obowiązki dziennikarza jako osoby cywilnej albo jako jeńca wojennego. Należy także zaznaczyć, że reporter coraz częściej jest uważany za szpiega, pomimo że przyznano korespondentowi, prawo jeńca w przypadku wzięcia do niewoli. Niestety coraz liczniejsze przypadki śmierci dziennikarza świadczą o tym, że reporter nie jest postrzegany jako neutralny obserwator, a coraz częściej jest widziany jako przedstawiciel obcego świata, którego należy wyeliminować. W dysertacji wskazuje się, że istnieją regulacje i przepisy, które wzajemnie się wykluczają, dlatego potrzebne są zmiany. Konieczne jest przygotowanie ujednoliconego aktu prawnego, dotyczącego ochrony korespondenta wojennego o zasięgu międzynarodowym oraz stworzenie karty identyfikacyjnej, powszechnie rozpoznawalnej, zapewniającej nietykalność i bezpieczeństwo, będącej jednocześnie gwarantem praw i obowiązków dziennikarza. The main aim of this dissertation is the attempt to show the political and international status of the war correspondent. It tries to determine whether nowadays we are able to treat a war correspondent as an occupation and how is the occupation secured by the law. The purpose of this paper is to describe the political identity of the war correspondent as well as the journalist’s relation to the reported conflicts. It is to answer to the question about the political sense of the reports covered from a conflict zone, the society’s feedback on the reports, and their direct as well as indirect influence on the war reality. Another objective of this research is the attempt to analyse thoroughly the political status of the war correspondent and to verify the legal acts on the journalists’ security in conflict zones, and the characteristics of the correspondents’ rights following art. 4 A 4) III Geneva Convention which treats the war correspondents as people who accompany armed forces. and, art. 79 I Additional Protocol which describes the journalists being on dangerous missions in conflict zones as civilians. Moreover, this paper is to present the role of the war journalist in creating the public opinion. The dissertation is to show the work of the journalists’ organizations, which are to secure the journalists in conflict zones. The analysis showed that journalists establish organizations which aim is the mutual cooperation and support, the development of the unified and global system of rights to protect one’s life and health. The organizations also try to monitor the number of death casualties but also the freedom of the press and take the initiative in order to improve the journalists’ safety. The effect of this research is a thesis that the current international law does not guarantee tight security for a journalist, who makes reports in a conflict zone or in dangerous places. In this matter, the law is outdated and not adequate for the real situation. Current regulations neither secure the journalist nor prevent from impunity of the war criminals or terrorists. We are facing the very low effectiveness in pleading the criminals to justice. The analysed law acts do not include all the aspects but briefly describe the issue in question. There is also a lack of unequivocal law acts regulating rights and obligations of the journalist as a civilian or a war prisoner. Stressing the safety context of the journalist it must be indicated that he/she is very often perceived as a spy even if he/she was given the war prisoner right if captured. Unfortunately, the number of death casualties rises. It proves that reporters are not perceived as neutral observers but as representatives of a different reality which should be eliminated. The paper points that some of the legal acts and regulations exclude one another and these aspects must be changed. It is also necessary to implement global and unified legal act about the security of the war correspondents and to establish an ID card known worldwide, which would guarantee inviolability and security of the journalist but it would also determine his/her rights and obligations.