The Survivance: Identity and Resistance in Fiction by Contemporary Arab American Female Authors

Głównym celem badań doktoranckich jest przeanalizowanie, w jaki sposób kluczowe powieści współczesnych amerykańskich pisarek pochodzenia arabskiego ilustrują przetrwanie [ang. survivance] ich bohaterek. Survivance – termin ukuty przez amerykańskiego pisarza i krytyka Geralda Vizenora – to połączenie angielskich słów survival (przetrwanie) i resistance (opór). Według Vizenora, przetrwanie oznacza „poczucie obecności i wolę przeciwstawienia się dominacji. Przetrwanie przezwycięża dominację i wiktymizację. Przetrwanie jest reakcją; przetrwanie jest punktem widzenia, światopoglądem i obecnością” (Vizenor, 1999: 93). Definicja przetrwania według Vizenora wywodzi się ze zdolności, zwłaszcza rdzennych mieszkańców, nie tylko do przetrwania i trwania jako ludy, ale także z ich zdolności do opierania się opresji i supremacji. Choć termin ten był początkowo używany do opisu twórczości rdzennych Amerykan, niniejsza rozprawa dowodzi, że można go również stosować do opisu prozy literackiej autorstwa Amerykanek pochodzenia arabskiego. Skupiając krytyczną uwagę na narracjach Amerykanek pochodzenia arabskiego, na literaturze, której historycznie poświęcono niewiele uwagi, twierdzę, że rzeczone autorki i ich fikcyjne postaci manifestują wielorakie akty przetrwania. Ich literatura przedstawia postaci, którym udaje się przetrwać, które stawiają opór, domagają się władzy i formują dla siebie unikalne tożsamości wbrew wszelkim przeciwnościom losu. Arabki i Amerykanki arabskiego pochodzenia są często przedstawiane i postrzegane w świecie zachodnim w sposób stereotypowy. Wiele osób szufladkuje doświadczenia/tożsamości arabskich kobiet jako zdeprawowane tancerki brzucha, ciche dziewczyny z haremu lub uległe kobiety odziane w czerń od stóp do głów. W kontekście amerykańskim rzadko są one przedstawiane jako jednostki, częściej jako bezimienne i pozbawione twarzy członkinie obcej kultury. Uważa się, że ich tożsamość została ustalona raczej przez tradycję społeczności niż przez ich własną historię czy opowieści. W swojej książce „Reel Bad Arabs: How Hollywood Vilifies a People” (2006), Jack Shaheen stwierdza, że Arabki są przedstawiane jako nie posiadające „jakiejkolwiek tożsamości i zawsze są nieme. Nie mają głosu, nie mają praw i nie ma dla nich miejsca poza domem” (6). Wbrew tej tendencji, badane w rozprawie autorki obsadzają swoje bohaterki w różnych rolach, wykraczających daleko poza rolę ofiary. Ukazane są jako buntownicze, przekorne i silne kobiety, które walczą, by odtworzyć siebie jako jednostki i kultywować własne unikalne tożsamości. Istotną cechą wspólną wszystkich tych autorek jest ich odpowiedź na wezwanie Vizenora do aktów przetrwania, które są „aktywnym odrzuceniem dominacji i tragedii” (Vizenor, 15). Rozdziały rozprawy obejmują obszerną krytyczną lekturę utworów autorstwa Nawal El-Saadawi „Woman at Point Zero” (1983), Laili Halaby „West of The Jordan” (2003), Mohjy Kahf „The Girl in the Tangerine Scarf” (2006) oraz Randy Jarrar „Map of Home” (2008). Wybór tych dzieł literackich odzwierciedla moje szczególne zainteresowanie badaniem różnych dróg przetrwania (survivance) i kształtowania się tożsamości bohaterek w Stanach Zjednoczonych od lat 90. do dziś. Powieści te, wyraźnie odmienne w stylu i tonie, odmawiają udziału w dyskursie wiktymizacji. Dając swoim bohaterkom autorski głos i pełne nadziei zakończenie, pisarki te tworzą dzieła literackie, które „nie czczą już tragedii jako sztuki najwyższej” (40), trendu, którego domaga się od współczesnych pisarek i pisarzy literatury pięknej azjatycko -amerykańska autorka i krytyczka Maxime Hong Kingston.

The principal objective of this doctoral research is to analyze how key fictional writings by contemporary Arab American women writers illustrate the “survivance” of their female characters. Survivance – a term coined by the American writer and critic Gerald Vizenor – combines survival and resistance. According to Vizenor, survivance signifies a “sense of presence and the will to resist dominance. Survivance outwits dominance and victimry. Survival is a response; survivance is a standpoint, a worldview, and a presence” (Vizenor, 1999: 93). Vizenor’s definition of survivance stems from the ability, especially by Indigenous people, to not only survive and continue as peoples but the peoples’ ability to resist oppression and supremacy. Though this term was initially used to describe writings by Native American authors, this dissertation argues that it can also be used to describe literary prose by Arab American women. By focusing critical attention on the narratives by Arab American females, a literature that has historically received little critical attention, I contend that these authors and their fictional characters manifest various acts of survivance. Their fiction portrays characters that resist, survive, claim agency, and construct unique identities for themselves against all the odds. Arab and Arab American women are often represented and thought about in the Western world in cliched ways. Many people pigeonhole Arab women’s experiences/identities into the depraved belly dancers, the quiet harem girls, or submissive women clad in black from head to toe. In the American context, they are rarely represented as individuals but as nameless and faceless members of an alien culture. It is believed that their identity has been established by the lore of the community rather than by their own history or their own stories. In his book Reel Bad Arabs: How Hollywood Vilifies a People (2006), Jack Shaheen states that Arab women are represented as having “no identities whatsoever, and they are always mute. They have no voice, no rights, and no place outside the home” (6). Against this tendency, the authors studied in the dissertation cast their female characters in various roles that extend far beyond victimhood. They are shown to be rebellious, defiant, and strong women who fight to recreate themselves as subjects and cultivate their own unique identities. A significant commonality among all these authors is their answer to Vizenor’s call for acts of survivance that are “an active repudiation of dominance and tragedy” (Viznor,15). The chapters in this dissertation include extensive critical readings of Nawal El-Saadawi’s Woman at Point Zero (1983), Laila Halaby’s West of The Jordan (2003), Mohja Kahf’s The Girl in the Tangerine Scarf (2006), and Randa Jarrar’s A Map of Home (2008). My selection of these literary works reflects my particular interest, which is to explore the female protagonists’ diverse paths of survivance and identity formation in the U.S. from the 1990s up till now. Markedly disparate in style and tone, these novels refuse to participate in the discourse of victimization. Giving their female characters authorial voices and hopeful finales, these writers produce literary works that “do not worship tragedy as the highest art anymore” (40), a trend that the Asian-American author and critic Maxime Hong Kingston demands contemporary fiction writers to follow.