Kształtowanie struktur instytucjonalnych miasta komunalnego na przykładzie Krakowa w XIII w. na tle porównawczym

Rozprawa jest poświęcona ewolucji komunalnej Krakowa w XIII w. Autor prezentuje siedem głównych aspektów tego procesu: formowanie miejskiego porządku prawnego i sądowego, ekspansję terytorialną, rozwój struktur kościelnych, konsolidację majątku komunalnego, obsługę finansów „państwowych” przez mieszczan, ewolucję samorządu komunalnego i mechanizmy jego emancypacji. Transformacja komunalna Krakowa przyśpieszyła w czasie kryzysu władzy zwierzchniej po śmierci Bolesława Wstydliwego (1279 r.) i zwolniła gwałtownie w wyniku brutalnego stłumienia buntu miasta przeciwko Władysławowi Łokietkowi w 1311-1312 r. Wspomniane starcie odegrało kluczową rolę w procesie kształtowania społecznych i prawnych zrębów polskiej państwowości, zjednoczonej na początku XIV w. przez Władysława. Książę i przyszły król wyeliminował miasta z rywalizacji o polityczne przywództwo i ugruntował dominację rycerstwa, któremu zawdzięczał zwycięstwo.

The dissertation deals with municipal evolution of Kraków in 13th century. Author presents seven main aspects of this process: formation of towns legal and judicial system, territorial expansion, development of ecclesiastical structures, consolidation of municipal estate, handling „state” finances by burghers, evolution of municipal government and mechanisms of its emancipation. Kraków's municipal transformation accelerated during the crisis of sovereign power after the death of Bolesław the Chaste (1279). It suddenly slowed down as a result of brutal suppression of towns rebellion against the rule of Władysław the Short in 1311-1312. The aforementioned clash played a crucial role in the process of shaping of social and legal framework of Polish statehood, reunited at the beginning of 14th century by Władysław. The duke and future king eliminated towns from the rivalry over the political leadership and grounded the dominance of knighthood, to whom he owed his victory.