Общее наставление Екатерины II дипломатам Российской Империи в Речи Посполитой (1763 г.) в переводческом аспекте

Niniejsza praca poświęcona jest wybranym problemom przekładu instrukcji cesarzowej Katarzyny II z 1763 r. dla posłów Imperium Rosyjskiego w Warszawie. Praca obejmuje wstęp, cztery rozdziały, zakończenie i streszczenia w języku rosyjskim, niemieckim i polskim. We wstępie przedstawione zostało źródło historyczne, dokonano uzasadnienia wyboru tematu, określono cele i metody badawcze oraz krótko scharakteryzowano treść pracy. Pierwszy rozdział skupia się na ogólnych zagadnieniach związanych z przekładem tekstów historycznych oraz specyfice języka rosyjskiego w XVIII w. Drugi rozdział zawiera opis historycznego kontekstu, w której powstał analizowany tekst. Opisuje on sytuację polityczną w Rzeczypospolitej w I i II poł. XVIII w. wobec wzrostu wpływów rosyjskich w kraju. Rozdział trzeci poświęcony jest instrukcjom Katarzyny II. Zostało określone ich miejsce i znaczenie w historii i przedstawiono osoby, do których były one adresowane. W dalszej części tego rozdziału znajduje się poprzedzone uwagami wstępnymi tłumaczenie tekstu na język polski. W czwartym rozdziale zawarte są rozważania na temat trudności tłumaczeniowych na podstawie analizy konkretnych przykładów z tekstu. Własne obserwacje i wyciągnięte wnioski przedstawione zostały w zakończeniu.

This paper is dedicated to selected issues of translating Empress Catherine II's 1763 instructions for the envoys of the Russian Empire in Warsaw. The work includes an introduction, four chapters, a conclusion, and summaries in Russian, German, and Polish. The introduction presents the historical source, justifies the choice of the topic, defines the research objectives and methods, and briefly characterizes the content of the paper. The first chapter focuses on general issues related to translating historical texts and the specifics of the Russian language in the 18th century. The second chapter describes the historical context in which the analyzed text was created. It outlines the political situation in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the first and second halves of the 18th century in light of the increasing Russian influence in the country. The third chapter is devoted to Catherine II's instructions. It identifies their place and significance in history and presents the individuals to whom they were addressed. The latter part of this chapter includes a translation of the text into Polish, preceded by preliminary remarks. The fourth chapter contains reflections on translation difficulties based on the analysis of specific examples from the text. Personal observations and drawn conclusions are presented in the conclusion.

Настоящая работа посвящена избранным проблемам перевода инструкции императрицы Екатерины II 1763 года послам Российской империи в Варшаве. Работа включает в себя введение, четыре главы, заключение и резюме на русском, немецком и польском языках. Во введении представлен исторический источник, обоснован выбор темы работы, определены цели и методы исследования, кратко охарактеризовано содержание работы. Первая глава посвящена общим вопросам, связанным с переводом исторических текстов и особенностям русского языка XVIII в. Вторая глава содержит описание исторического контекста, в котором был написан анализируемый текст. В ней описывается политическая ситуация в Речи Посполитой в первой и второй половине XVIII века в условиях наращивания русского влияния в стране. Третья глава посвящена распоряжениям Екатерины II. Определено их место и значение в истории, представлены лица, которым они были адресованы. За этой главой следует перевод текста на польский язык, которому предшествуют общие замечания. Четвертая глава содержит анализ трудностей перевода, основанный на конкретных примерах из текста. Собственные наблюдения и выводы автора представлены в заключении.