Administracyjne kary pieniężne w ustawie o radiofonii i telewizji

Przedmiotem rozprawy jest regulacja administracyjnych kar pieniężnych zawarta w ustawie z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (u.r.t.). Podjęte rozważania koncentrują się wokół trzech głównych zagadnień. Po pierwsze, czy unormowanie przedmiotowych kar mieści się w granicach swobody przysługującej ustawodawcy oraz opiera się na w pełni legitymowanych, zasługujących na aprobatę podstawach (ratio). Jeden z najważniejszych poruszanych problemów sprowadza się do kwestii dopuszczalności powierzenia – w polskim systemie prawnym – organowi administracji, a nie sądowi, kompetencji do nakładania na jednostkę kar w związku ze zrealizowaną przez nią wolnością polityczną o fundamentalnym znaczeniu w demokratycznym państwa prawnym, tj. wolnością wypowiedzi lub prowadzoną przez nią działalnością dziennikarską. Po drugie, czy specyfika mediów audiowizualnych wyrażająca się w korzystaniu przez te media z wolności wypowiedzi i wolności prasy wpływa na poziom wymagań stawianych ustawodawcy, który zmierza do ukształtowania w tej dziedzinie administracyjnych kar pieniężnych. Po trzecie, czy regulacja administracyjnych kar pieniężnych zawarta w u.r.t. spełnia właściwe dla niej wymagania, zarówno z punktu widzenia potrzeby ochrony interesu publicznego, jak i z perspektywy podmiotu ponoszącego odpowiedzialność administracyjną i konieczności ustanowienia dostatecznych gwarancji ochrony jego praw. Rozprawa składa się z pięciu rozdziałów. Rozdział pierwszy poświęcony jest zasadniczo pojęciu interesu publicznego w dziedzinie mediów audiowizualnych oraz jego ochronie za pomocą regulacji administracyjnoprawnej zawartej w u.r.t. Zrekonstruowane zostały założenia posługiwania się w tej dziedzinie metodą regulacji właściwą dla prawa administracyjnego, wskazano usługi poddane unormowaniu oraz zarysowano ograniczenia w ich świadczeniu, przybliżając tym samym materię sankcjonowaną administracyjnymi karami pieniężnymi. Uwagę poświęcono również organom państwowym właściwym w sprawach działalności mediów audiowizualnych, tj. Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji oraz jej Przewodniczącemu, który dysponuje kompetencją do nakładania przedmiotowych kar. Rozdział drugi stanowi wprowadzenie do problematyki administracyjnych kar pieniężnych i pod względem merytorycznym składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej z nich przedmiotowe kary są rozpatrywane jako element struktury odpowiedzialności administracyjnej. W części drugiej odpowiedzialność administracyjna obejmująca stosowanie kar pieniężnych zostaje ukazana w świetle standardów konstytucyjnych i ochrony praw podstawowych. W rozdziale trzecim dokonana została rekonstrukcja podstaw (ratio) oraz sektorowych ram, a także źródeł unormowań poddawanych analizie. Następnie uwaga została ukierunkowana na dwa elementy odpowiedzialności administracyjnej, tj. delikt administracyjny oraz podmiot ponoszący tę odpowiedzialność. Rozdział czwarty dotyka problematyki związanej z kolejnym elementem odpowiedzialności administracyjnej, tj. z sankcją administracyjną. Treść rozdziału ogniskuje się na zawartym w u.r.t. mechanizmie nakładania i wymiaru administracyjnych kar pieniężnych, a w szczególności na kwestiach zbiegu sankcji administracyjnych, ustawowych kryteriach maksymalnej wysokości kary oraz dyrektywach wymiaru kary, a także regulacji wyłączenia i ograniczenia odpowiedzialności administracyjnej. Rozdział piąty obejmuje swym zakresem postępowanie administracyjne oraz związaną z nim problematykę gwarancji instytucjonalnych i proceduralnych, a także jurysdykcję sądową w sprawach administracyjnych kar pieniężnych stosowanych na gruncie u.r.t. Badana jest m.in. zasadność powierzenia tej jurysdykcji sądowi powszechnemu (cywilnemu). Rozprawa kończy się wnioskami i zarysowuje propozycje zmian legislacyjnych.

The subject of this dissertation is the regulation of the administrative monetary penalties contained in the Act of 29 December 1992 on Radio and Television Broadcasting (RTB). The consideration focuses on the three main issues. First, whether the regulation of the penalties in question falls within the limits of the legislator's freedom and is based on a fully legitimate and deserving of approval foundations (ratio). One of the most important raised problems comes down to the issue of admissibility of entrusting – in the Polish legal system – an administrative authority, and not a court, with the power to impose penalties on an individual in connection with the exercise of political freedom of fundamental importance in a democratic state ruled by law, i.e. freedom of expression or with the journalistic activity. Secondly, whether the specificity of the audiovisual media expressed in the exercise of freedom of expression and freedom of the press, affects the level of requirements imposed on the legislator, who aims to shape administrative monetary penalties in this area. Third, whether the regulation of the administrative monetary penalties contained in the RTB meets the relevant requirements, both from the point of view of the need to protect the public interest and from the point of view of the entity subject to the administrative liability and the need to establish sufficient guarantees for the protection of its rights. The dissertation consists of five chapters. The first chapter is devoted essentially to the notion of public interest in the field of audiovisual media and its protection through administrative-legal regulations contained in the RTB. The assumptions of using the regulatory method appropriate for administrative law in this area have been reconstructed, the services subject to the regulation have been indicated and the limitations in their provision have been outlined, thus introducing the legal area sanctioned by the administrative monetary penalties. Attention was also paid to the state authorities competent in matters of audiovisual media activities, i.e. the Polish National Broadcasting Council and its Chairman, who is competent to impose the penalties in question. The second chapter introduces the issue of administrative monetary penalties and, in terms of content, consists of two main parts. In the first part, the penalties in question are considered as part of the administrative liability structure. In the second part, administrative liability, including the application of monetary penalties, is presented in the light of constitutional standards and the standards of protection of fundamental rights. The third chapter reconstructs the foundations (ratio) and the sector-specific frameworks, as well as the sources of the analyzed norms. Subsequently, the author's attention was focused on two elements of administrative liability, i.e. an administrative offence and the entity that bears this liability. The fourth chapter deals with the issues related to another element of administrative liability, i.e. an administrative sanction. The content of the chapter focuses on the mechanism of imposing and assessing the administrative monetary penalties provided by the RTB, in particular on the issues of the confluence of administrative sanctions, on the statutory criteria for the maximum amount of the fine and penalty assessment directives, as well as on the regulation of the exclusion and limitation of administrative liability. Chapter five covers the scope of administrative proceedings and the related issues of institutional and procedural guarantees, as well as the court jurisdiction in matters of administrative monetary penalties applied under the RTB. Among other issues, the legitimacy of entrusting this jurisdiction to a common (civil) court is being examined. The work ends with the conclusions and outlines the proposals for legislative changes.