Krytyka totalitaryzmu i poszukiwanie sacrum. Motywy polityczne w twórczości Andrieja Tarkowskiego

Praca licencjacka pt. „Krytyka totalitaryzmu i poszukiwanie sacrum. Motywy polityczne w twórczości A. Tarkowskiego” analizuje twórczość Andrieja Tarkowskiego w kontekście pośredniej krytyki systemów totalitarnych oraz poszukiwania duchowości jako odpowiedzi na opresję. Reżyser, tworząc w realiach Związku Radzieckiego, subtelnie poruszał tematy dehumanizacji, materializmu oraz niszczenia duchowej wolności jednostki przez systemy totalitarne. Praca składa się z dwóch rozdziałów. Pierwszy omawia teoretyczne podstawy totalitaryzmu i sacrum w naukach społecznych na podstawie prac Hannah Arendt, Zbigniewa Brzezińskiego oraz Mircei Eliadego. Ukazuje, jak totalitaryzm niszczy sferę duchową człowieka, zastępując ją kontrolą ideologiczną, podczas gdy sacrum oferuje przestrzeń transcendencji i odkupienia. Drugi rozdział koncentruje się na analizie filmów Tarkowskiego, takich jak Dzieciństwo Iwana, Andriej Rublow, Solaris, Zwierciadło, Stalker, Nostalgia oraz Ofiarowanie. Reżyser wykorzystuje język filmowy, by ukazać krytykę systemów opresyjnych i materialistycznej cywilizacji. Kluczową rolę odgrywa tu poszukiwanie sacrum – transcendentnej prawdy, która pozwala bohaterom zachować człowieczeństwo w obliczu opresji. Celem pracy było wykazanie, że Tarkowski poprzez motywy duchowe i techniki filmowe oferował alternatywę wobec totalitarnej rzeczywistości.