Federalizacja Unii Europejskiej – fakt dokonany, kryzysowa konieczność czy mission impossible

Elementy procesów federalizacyjnych we Wspólnotach Europejskich, a następnie Unii Europejskiej występują właściwie od momentu podpisania pierwszych traktatów, choć z różną intensywnością. Reformy traktatowe UE doprowadziły ją do stanu prawnego, w którym są stworzone warunki dla faktycznej federacji, bez konieczności określenia UE jako federacji w nowym traktacie czy też czymś na kształt konstytucji. Warunki te pozwalają instytucjom Europejskim poszerzać swoje kompetencje w różnych warunkach, w szczególności kryzysowych, co znajduje poparcie zarówno obywateli UE, jak i (choć czasem wyrażane nie wprost) państw członkowskich. W warunkach kryzysowych UE, pomimo początkowych trudności wynikających z jej specyfiki (wielopoziomowości i dużych kompetencji państw członkowskich), efektywnie działa na rzecz wyjścia z kryzysu, wprowadzając mechanizmy i programy jeszcze intensywniej federalizujące Unię. Kryzys pandemiczny w sposób bezprecedensowy przyspieszył federalizację UE w różnych obszarach, w tym ustanowienia wspólnych europejskich podatków, uwspólnotowienia sfery ochrony zdrowia, zwiększenia współpracy w zakresie bezpieczeństwa i przyśpieszenia procesów uwspólnotawiających ten obszar współpracy państw członkowskich. Popandemiczny krajobraz z pewnością będzie krajobrazem bardziej federalnej, w świetle większości najważniejszych teorii federalizacji, Unii Europejskiej nawet, jeśli żaden wysokiej rangi europejski urzędnik ani żaden znaczący polityk w państwach członkowskich nie użyje w swoich wypowiedziach tego dotyczących, trudnego „słowa na f”.

The pandemic significantly accelerated the federalisation of the European Union. Moreover, the legitimacy of EU citizens for federalisation processes is clearly visible. How did this happen, how are these processes conducted and what does this mean for the European Union? This is what the chapter in the book is about.