Wyczerpanie autorskich praw majątkowych

Przedmiotem rozprawy doktorskiej jest wyczerpanie autorskich praw majątkowych. Analiza prawna została przeprowadzona na podstawie przepisów prawa polskiego, tj. ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych z uwzględnieniem przepisów prawa UE tj. dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 roku w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym, dyrektywy 2009/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 roku w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych oraz dyrektywy 2006/l15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej. Rozprawa prezentuje omawianą instytucję na tle orzeczeń wydanych przez sądy polskie, niemieckie, holenderskie oraz amerykańskie, a także na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Praca podzielona została na dwie części - pierwsza dotyczy tradycyjnego modelu wyczerpania autorskich praw majątkowych, a druga - problemów wyczerpania autorskich praw majątkowych w związku z korzystaniem z utworów w postaci zdematerializowanej. Hipotezy pracy stanowią założenia, zgodnie z którymi: 1. regulacja instytucji wyczerpania autorskich praw majątkowych w prawie polskim może wymagać zmiany art. 51 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w związku z wykładnią art. 4 ust. 1 dyrektywy 2001/29/WE przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej; 2. na podstawie przepisów o wyczerpaniu autorskich praw majątkowych w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości budowana jest nowa instytucja prawna - w związku z korzystaniem z utworów w postaci zdematerializowanej. Praca podzielona została na sześć rozdziałów. Poszczególne wątki rozdziału pierwszego poświęcone zostały zagadnieniom genezy instytucji, jej uzasadnienia, kształtu regulacji w prawie polskim w ujęciu historycznym oraz wspólnego rynku jako szczególnego uzasadnienia dla wyczerpania autorskich praw majątkowych. Rozdział drugi obejmuje zagadnienia ogólne dotyczące przesłanek wyczerpania autorskich praw majątkowych. Należą do nich kwestie związane z redakcją przepisu art. 51 ustęp 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a także zagadnienia różnic w określeniu przesłanek wyczerpania autorskich praw majątkowych na gruncie dyrektyw nr 200l/29 oraz nr 2009/24. Rozdział trzeci dotyczy szczegółowych zagadnień odnoszących się do przesłanek wyczerpania autorskich praw majątkowych. Zawiera omówienie problematyki czynności prawnej przenoszącej własność egzemplarza utworu na tle ewolucji orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. Podejmuje także próbę zbudowania definicji takiej czynności na podstawie orzecznictwa sądowego. Omawia pojęcia egzemplarza utworu, osoby uprawnionej do wprowadzenia do obrotu egzemplarza utworu oraz jej zgody na dokonanie czynności prawnej polegającej na rozporządzeniu egzemplarzem utworu. Rozdział czwarty charakteryzuje wyczerpanie autorskich praw majątkowych jako ustawowe ograniczenie tych praw. Prezentuje klasyfikację różnych rodzajów wyczerpania autorskich praw majątkowych ze szczególnym uwzględnieniem regionalnego wyczerpania jako podstawy prawnej wspólnego rynku. Porusza wątek ograniczenia wyczerpania autorskich praw majątkowych w drodze czynności prawnej. Dotyka także problematyki zabezpieczeń technicznych utworów w kontekście wyczerpania autorskich praw majątkowych. Rozdział piąty został poświęcony zagadnieniom wyczerpania autorskich praw majątkowych w związku z korzystaniem z utworów w postaci zdematerializowanej. Granic wyczerpania autorskich praw majątkowych w omawianych okolicznościach dotyczy rozdział szósty prezentowanej pracy. Zawiera on także wnioski de lege lata oraz postulaty de lege ferenda. Rozprawa uwzględnia stan prawny na 28 marca 2017 roku.

Copyright exhaustion is the subject matter of the dissertation. The analysis has been carried out on the basis of Polish law, namely The Copyright Act of 4th February 1994, and European Union law, i.e. Directive 2001/29/EC of the European Parliament and of the Council of 22 May 2001 on the harmonisation of certain aspects of copyright and related rights in the information society, Directive 2009/24/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the legal protection of computer programs and Directive 2006/115/EC of the European Parliament and of the Council of 12 December 2006 on rental right and lending right and on certain rights related to copyright in the field of intellectual property. Because of great importance of court judgements for both – the creation and development (and shape) of the copyright exhaustion – the dissertation presents the subject on the basis of judgments of Polish, Dutch, German and US courts and judgements of the Court of Justice of the EU. The dissertation is divided into two parts. The first part is devoted to traditional copyright exhaustion. The second one is devoted to problems related with distribution of digital copies of work. The dissertation is based on two main hypothesis: 1. the regulation of copyright exhaustion in Polish law may require the amendment of Article 51 section 3 of Copyright Act – what is related with the specific interpretation of Article 4 section 1 of the directive 2001/29/WE by the Court of Justice of the European Union; 2. on the basis of the provisions of copyright exhaustion, the Court of Justice forms a new institution – related with the distribution of digital copies of works. The aforementioned institution should be regulated independently as current rules are difficult to be applied when a hard copy of work is replaced by digital one. The dissertation is divided into six chapters. First chapter is devoted to justification of the choice of subject matter, description of methods and hypothesis. It does present the development and functions of copyright exhaustion. Second chapter is devoted to general problems of conditions of copyrights exhaustion, i.e. related with the wording of Article 51 section 3 of Copyright Act and differences in wording of the directives 200l/29 and 2009/24. Third chapter is devoted to specific problems of copyright exhaustion, i.e. the meaning of transfer of ownership of the copy of work in the judgements of the Court of Justice, the meaning of copy, the meaning of person entitled to distribute of the copies of work and her consent. Fourth chapter treats the copyright exhaustion as the legal limitation of copyright. It does present the classification of different types of copyright exhaustion – with special attention to regional exhaustion that forms a milestone of common market within the European Union. It presents procedural aspects of the institution and its legal limitations. Finally, it is devoted to contractual limitations of copyright exhaustion and the problems arising from technical securities of the copies of works as far as they can constitute unlawful limitations of copyright exhaustion. Fifth chapter analyses the consequences for the exhaustion doctrine in digital environment of the judgement issued by the Court of Justice on 3rd July 2012 in case C 128-11 Usedsoft v. Oracle. It applied the principle of exhaustion to the right of distribution of computer program provided online (downloaded). The dissertation indicates how the courts in the EU Member States try to find answer to the question of applicability Usedsoft v. Oracle judgement to the other type of works, disseminated in digital form. Sixth chapter provides with de lege lata and de lege ferenda comments. The dissertation presents the legal status for 28 March 2017.