«Печатное слово приобретало все большее значение…»

Autorka artykułu przeanalizowała ogół określonych czynników historyczno-kulturowych, które wpłynęły na przebieg stosunków rosyjsko-fińskich, a także na powstanie i funkcjonowanie w Wielkim Księstwie Finlandii rosyjskojęzycznego czasopiśmiennictwa. Analiza wybranych epizodów z historii rosyjskojęzycznych periodyków przełomu XIX i XX stulecia pozwala wysnuć wniosek, że właśnie w tym okresie słowo drukowane zyskiwało coraz bardziej na znaczeniu, jeśli chodzi o kształtowanie społeczno-politycznych oraz narodowo-patriotycznych nastrojów i ogólnokulturowych postaw zarówno w rosyjskim, jak i w fińskim społeczeństwie. Pozycja trzech periodyków, poddanych analizie pod kątem dominujących tendencji światopoglądowych oraz kręgu odbiorców, okazuje się inna. Prorządowa „Finliandskaja gazieta” (redaktor: prawnik, monarchista Iwan Bażenow), będąc tubą propagandową caratu i prowadzonej przez niego nacjonalistycznej i rusyfikacyjnej polityki, zwraca się do wszystkich mieszkańców Wielkiego Księstwa. Liberalny „Russkij gołos” (redaktor: profesor, liberał Konstantin Arabażyn) optuje za ideami humanizmu, a także jednoczeniem się narodów, opartym na ogólnych, materialnych, duchowych i kulturowych wartościach oraz przesłankach prawnych; jej czytelnicy to przeważnie inteligencja rosyjska. Z kolei radykalne „Dni naszej żizni” (redaktor: uczestnik ruchu „Białych”, poeta Iwan Sawin) z jednej strony odrzucają wszystkie zdobycze rewolucji rosyjskiej i ostro krytykują pasywnych „ojców-emigrantów”, z drugiej zaś utopijnie wierzą w przyszłą konsolidację rozproszonej młodzieży w walce przeciwko bolszewikom, prowadzonej nie tylko słowem, ale i czynem; adresatami periodyku pozostają głównie młodzi przedstawiciele rosyjskiej emigracji.

The author of the article reviewed the totality of certain historical, political, general cultural factors that influenced the processes of Russian-Finnish interaction, which influenced on the processes of Russian-Finnish interaction, as well as the formation and existence of the Russian language press in the Grand Duchy of Finland. The study of the number of selected episodes from the history of Russian language periodicals of the late XIX – early XX centuries gives reasons to conclude that it was during this period that the printed word became increasingly important for the formation of sociopolitical, nationalpatriotic, general cultural sentiments in both Russian and Finnish society. The positions of the three reviewed periodicals are different both in their dominant ideological attitudes and in the readership. The progovernment Finnish newspaper (editor: lawyer, monarchist Ivan Bazhenov) being the official mouthpiece of the targeted nationalist russification policy of tsarism, appeals to the entire population of the Grand Duchy. The liberal “Russian voice” (editor: liberal professor Konstantin Arabazhin) advocates for the humanitarian values, the unity of nations based on common material, spiritual, cultural and legal interests; her readers are mostly Russian intelligentsia. The radical “Days of our life” (editor: member of the White movement, the poet of the “white idea” Ivan Savin), on the one hand, deny all the gains of the Russian Revolution and sharply criticize inactive “fathers-emigrants”, on the other hand, they utopianly rely on the coming consolidation of the youth “scattering” in the struggle against Bolshevism, not only in word but in deed; its addressee is Russian emigration, mainly youth.