Wojna z Irakiem w 2003 roku w polityce Stanów Zjednoczonych Ameryki. Motywy i uwarunkowania

Praca należy do obszaru i dziedziny nauk społecznych, dziedziny nauk o polityce, subdziedziny nauki o stosunkach międzynarodowych. Stanowi analizę motywacji oraz uwarunkowań polityki zagranicznej USA wobec Iraku w przededniu oraz w trakcie wojny amerykańsko – irackiej w 2003 r. (wojny międzypaństwowej), a także polityki USA wobec okupowanego Iraku na progu wojny w tym kraju (umiędzynarodowionego konfliktu wewnętrznego). Zasadniczo praca koncentruje się na latach 2001 – 2005, jednak opisywane wydarzenia wpisane zostały w znacznie szerszy kontekst historyczny, a poszczególne fragmenty pracy odwołują się też do okresu późniejszego. Celem pracy jest porównanie motywacji amerykańskich przywódców w chwili podejmowania decyzji o rozpoczęciu wojny z istniejącymi wówczas uwarunkowaniami, mającymi podstawowe znaczenie dla szans powodzenia polityki Waszyngtonu wobec Iraku. Zasadnicza hipoteza pracy brzmi: czy oparta na ideologii neokonserwatyzmu polityka administracji George’a W. Busha wobec Iraku mająca na celu przebudowę tego państwa miała szanse na powodzenie przy istniejących różnorodnych uwarunkowaniach wewnętrznych i międzynarodowych? Geneza niniejszej pracy wiąże się z zainteresowaniami autora kwestiami bezpieczeństwa międzynarodowego i polityką zagraniczną Stanów Zjednoczonych. Wojna z Irakiem zwróciła jego uwagę ze względu na jej znaczenie dla bezpieczeństwa regionalnego na Bliskim Wschodzie oraz implikacje dla bezpieczeństwa globalnego. Wielu badaczy uważa, że była to dotychczas najważniejsza wojna w XXI wieku. Z powodu wagi zagadnienia, zdefiniowanie jego uwarunkowań oraz motywacji aktorów wpływających na przebieg wydarzeń jest niezwykle istotnym zadaniem dla nauki o stosunkach międzynarodowych. Z uwagi na niejasne motywy działania amerykańskich decydentów w kontekście decyzji o ataku na Irak podstawowe znaczenie ma analiza istniejącej literatury, w mniejszym stopniu dokumenty oficjalne, w dużej części wciąż niejawne. Na temat wojny z Irakiem powstało dość dużo publikacji, także w języku polskim, jednak są one bardzo rozproszone. W licznych artykułach opisane są wybrane zagadnienia, powstało też wiele książek koncentrujących się na wycinku zjawiska (np. na przyczynach ekonomicznych). Literatura jest obfita i daje podstawy do stworzenia syntezy, jednak nie jest to zadanie proste. Spośród metod badawczych autor stosuje przede wszystkim analizę i krytykę piśmiennictwa oraz krytykę źródłową, pomocniczo zaś – elementy metody statystycznej. Praca nie stanowi próby interpretacji wojny z Irakiem zgodnie z założeniami któregoś z wielkich paradygmatów nauki o stosunkach międzynarodowych. Stanowi natomiast próbę krytycznej analizy jednej z teorii tej nauki – ujęcia neokonserwatywnego, stanowiącego swoistą syntezę realistycznego zabiegania o realizację własnych interesów, podbudowanego idealistycznym poczuciem misji amerykańskiego narodu. Sposób analizy tematu oraz poglądy autora zbliża niniejsze opracowanie do pozycji konstruktywistycznych. Chodzi o takie elementy, jak: przekonanie o intersubiektywnej, konstruowanej społecznie naturze interesu narodowego, bezpieczeństwa narodowego i jego zagrożeń oraz szczególnej roli elit, symboli, metafor i wyobrażeń w ich kształtowaniu; założenie, że praktyka międzynarodowa potwierdza pozycję państwa w systemie międzynarodowym; przekonanie o znaczeniu wartości, prawa i instytucji międzynarodowych dla motywowania oraz uzasadniania działań aktorów międzynarodowych; dostrzeganie znaczenia aktorów pozapaństwowych i krytyka państwocentrycznego obrazu świata.

The work belongs to the area and field of social sciences, sub-field of international relations. It is an analysis of the motivations and determinants of the U.S. foreign policy towards Iraq on the eve and during American-Iraqi war in 2003 (international war) as well as U.S. policy towards occupied Iraq on the brink of the war in this country (internationalized internal conflict). Essentially, the work focuses on the years 2001 - 2005, but reported events were inscribed in a much broader historical context, and the individual pieces of work refer also to the subsequent period. The aim of the study is to compare the motivation of American leaders while making the decision to go to war with the then existing circumstances, having fundamental importance for the prospects of success of Washington's policy towards Iraq. The main hypothesis of work is whether policy of the administration of George W. Bush on Iraq, based on the ideology of neo-conservative, aimed at rebuilding the country, taking into account variety of existing domestic and international conditions - had a chance of success? The origin of this work involves the interests of the author in the issues of international security and foreign policy of the United States. The war in Iraq drew his attention because of its importance for regional security in the Middle East and its implications for global security. Many researchers believe that it was the most important war in the twenty-first century so far. Due to the importance of the issue, defining the determinants and motivations of the actors who were influencing the course of events is an important task for international relations studies. Due to the unclear motivations of U.S. policy-makers in the context of the decision to attack Iraq, the analysis of the existing literature is of prime importance, and, to a lesser extent, the analysis of the official documents, in large part still undisclosed. On the subject of the war with Iraq quite a lot of publications were written, also in Polish, but they are very scattered. Selected issues are described in numerous articles; there are also many books focusing on specific aspects of the phenomena (eg. economic reasons). Literature is abundant and provides a basis to create a synthesis, but it is not a simple task. Among the research methods the author uses primarily critical analysis of the literature and od sources; additionally – elements of statistical method. The work is not an attempt to interpret the war with Iraq in accordance with the assumptions of one of the great paradigms of the international relations studies. It is instead an attempt to critically analyze one of the theory of these studies - the neoconservative approach, which is a synthesis of realistic strive for realization of interests and idealistic sense of mission of Americans. The method of analysis of the topic and the views of the author bring this study close to the constructivist positions. It is because of such elements as: the conviction of the intersubjective, socially constructed nature of national interest, national security and the threats and particular role of elites, symbols, metaphors and images in their formation; assumption that international practice confirms the position of the state in the international system; belief in the importance of values, laws and institutions to motivate and justify the actions of international actors; perception of the importance of non-state actors and criticism against state-focused picture of the world.