Les Fables de la Fontaine dans les traductions des XVIIe, XIXe et XXe siècles : analyse comparative des versions sélectionnées de Krzysztof Niemirycz, Władysław Noskowski et Stanisław Komar

Celem niniejszej pracy jest zbadanie przekładu wybranych bajek La Fontaine’a w tłumaczeniach trzech polskich tłumaczy pochodzących z XVII, XIX i XX wieku. Głównym zadaniem bajki jako gatunku literackiego jest przedstawienie morału w sposób zrozumiały i często żartobliwy, dlatego też tłumaczenie Bajek La Fontaine’a, które zostały napisane wierszem stanowiło dodatkowe wyzwanie dla tłumaczy. W niniejszej pracy autorka prześledzi, w jakim stopniu Krzysztofowi Niemiryczowi, Władysławowi Noskowskiemu oraz Stanisławowi Komarowi udało się w przekładzie oddać formę i sens oryginału oraz czy wiek, w którym żyli polscy tłumacze wpłynął na ich wybory tłumaczeniowe. W tym celu, pierwszy rozdział części teoretycznej pracy jest poświęcony historii tłumaczenia, ze szczególnym uwzględnieniem tendencji, które pojawiały się w danych przedziałach czasowych. W drugim rozdziale zostaje poruszony proces tłumaczenia, ze szczególnym uwzględnieniem trudności, jakie stoją przed tłumaczami poezji. Trzeci rozdział skupia się na autorze Bajek, jego dziele oraz polskich tłumaczach. W czwartym rozdziale, rozpoczynającym część praktyczną pracy, przedstawiona jest metodyka. W oparciu o tendencje deformujące teksty literackie Antoine’a Bermana autorka bada wybrane tłumaczenia bajek francuskiego pisarza. Badanie ma za zadanie wykazać, który tłumacz w sposób najwierniejszy oddał sens i formę wybranych bajek La Fontaine’a oraz który był najdalej od oryginału. Celem analizy jest określenie związku między dokładnością tłumaczenia, a wiekiem, w którym żył tłumacz.

This thesis aims to examine the translation of selected versions of the Fables of La Fontaine in translations of three Polish translators from the XVII, XIX and XX centuries. The main task of a fable as a literary genre is to present the moral in an understandable and often humorous way. That is why, the translation of Fables of La Fontaine which were written in verse was an additional challenge for the translators. In this thesis, the author will trace the extent to which Krzysztof Niemirycz, Władysław Noskowski et Stanisław Komar succeeded in rendering form and meaning in translation and if a century during which the translators lived influenced their translation choices. For this purpose, the first chapter of the theoretical part will cover the history of translation, with particular emphasis on the trends that appeared during the given periods. In the second chapter, the process of translation will be addressed, with special attention given to the difficulties that translators face. The third chapter will focus on the author of the Fables, his work and the Polish translators. The methodology will be presented in the fourth chapter, opening the practical part of this thesis. On the basis of the deforming tendencies of Antoine Berman, the author will examine the selected translations of Fables. The study will provide an indication of which translator rendered the form and the meaning of selected fables the most closely. The analysis aims to establish a link between the accuracy of the translation and the century during which the translator lived.

L’objectif de ce mémoire est d’examiner la traduction des versions sélectionnées de Fables de La Fontaine dans les traductions de trois traducteurs polonais du XVIIe, XIXe et XXe siècles. La tâche principale de la fable en tant que genre littéraire est de présenter la morale d’une manière compréhensible et souvent humoristique. C’est pourquoi, la traduction des fables qui ont été écrites en vers constituait un défi supplémentaire pour les traducteurs. Dans ce mémoire, l’auteure va retracer dans quelle mesure Krzysztof Niemirycz, Władysław Noskowski et Stanisław Komar ont réussi de transmettre la forme et le sens de l’original et va s’interroger si le siècle dans lequel vivaient ces traducteurs a influencé ou pas leur choix de traductions. À cette fin, le premier chapitre de la partie théorique est consacré à l’histoire de la traduction, avec un accent particulier sur les tendances qui ont émergé au fil des siècles. Dans le deuxième chapitre, l’auteure va aborder le processus de la traduction, avec une attention particulière aux difficultés qui se forment devant des traducteurs de poésie. Le troisième chapitre va porter sur l’auteur de Fables, son œuvre et les traducteurs polonais. Dans le quatrième chapitre qui ouvre la partie pratique du mémoire, l’auteure va présenter la méthodologie de l'étude. Des versions sélectionnées de Fables seront examinées en s'appuyant sur des tendances déformantes d’Antoine Berman. L'étude est conçue pour démontrer lequel des traducteurs a transmis le sens et la forme de l’original le plus précisément. L’objectif de l’analyse est de déterminer le lien entre l’exactitude de la traduction et le siècle dans lequel vivait le traducteur.