Konsekwencje niezgodności ostatecznych decyzji administracyjnych z prawem Unii Europejskiej

Celem rozprawy jest ustalenie na podstawie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej konsekwencji wynikających z niezgodności z prawem Unii Europejskiej ostatecznych decyzji administracyjnych oraz prawomocnych wyroków sądów administracyjnych. Analiza orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pozwoliła na ustalenie, że istnieją dwa zasadnicze mechanizmy będące konsekwencją niezgodności z prawem Unii Europejskiej ostatecznych decyzji administracyjnych oraz prawomocnych orzeczeń sądowych: a) wzruszenie takich rozstrzygnięć, b) odmowa zastosowania przepisów krajowych określających skutki prawne takich aktów. W przypadku stosowania powyższych mechanizmów ma miejsce kolizja („ścieranie się)” zasady efektywności prawa unijnego oraz zasady lojalnej współpracy państw członkowskich z zasadą pewności prawa, której element składowy stanowi zasada trwałości decyzji administracyjnych. W niniejszej rozprawy ustalono relację między zasadami efektywności prawa unijnego, lojalnej współpracy i pewności prawa. Dodatkowo, w ramach pracy określono obowiązki organów administracji (sądów krajowych) jakie orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wiąże z danym mechanizmem, jak również jakie prawa w tym zakresie mają jednostki. W tym względzie określono sytuacje, w których jednostki, powołując orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, mogą skutecznie zakwestionować ostateczne decyzje administracyjne i prawomocne orzeczenia sadów administracji w przypadku ich niezgodności z prawem unijnym. Przeprowadzone badania orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pozwoliły na dokonanie oceny przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, Ordynacji podatkowej oraz Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi pod kątem ich zgodności z prawem Unii Europejskiej. Ocena przepisów polskich pozwoliła na przedstawienie propozycji zmian legislacyjnych.

European Union what are the consequences of incompatibility with EU law for final administrative decisions and final judgements of administrative courts. Study of the case law of the Court of Justice of the European Union allowed to determine existence of two basic mechanisms constituting consequences of incompatibility with EU law for final administrative decisions and final judgements: a) revoking such decisions or judgements, b) disapplying provisions of national law concerning legal consequences of such decisions or judgements. In case of application of above mentioned mechanisms collision (“conflict”) occurs between the principle of effectiveness of EU law, principle of loyal cooperation and the principle of legal certainty which part of it is principle of the protection of final administrative decisions. In the thesis relation between principles of effectiveness of EU law, principle of loyal cooperation and the principle of legal certainty has been defined. Moreover, in the thesis obligations of administrative authorities (national courts) and rights of private parties have been established which the case law of the Court of Justice of the European Union connects with above mentioned mechanisms. In this regard it has been shown in which situations private individuals relying on the case law of the Court of Justice of the European Union are able to effectively question final administrative decisions and final judgements contrary to EU law. Study of the case law of the Court of Justice of the European Union allowed to asses compatibility with EU law of the provisions of Code of Administrative Procedure, Tax Ordinance Act and the Regulations of Proceedings in the Administrative Court. Such assessment allowed to present proposals of the amendments to Polish law