Rola kapitału intelektualnego w absorpcji innowacji w przedsiębiorstwie

Pojęciami ściśle ze sobą powiązanymi są wartości niematerialne, zasoby i możliwości oparte na wiedzy, kapitał intelektualny – są one traktowane jako zasób, cele działalności firmy opartej na wiedzy lub wizja rozwoju możliwości firmy. Są one podstawą do uzyskania korzyści i osiągnięcia trwałej przewagi konkurencyjnej. A zatem istotnym problemem może się okazać zbyt niski poziom kapitału intelektualnego w przedsiębiorstwach. W takiej sytuacji pomimo dostępności środków finansowych na inwestycje w innowacje, problemem dla przedsiębiorstwa może się okazać skuteczna absorpcja innowacji. Dotychczas w literaturze wielokrotnie była podejmowana tematyka innowacyjności, jednak rzadko były podejmowane analizy innowacyjności poprzez pryzmat pojęcia kapitał intelektualny. Nowatorskim podejściem pracy jest próba połączenia pojęć z kilku dziedzin: analizy kapitału intelektualnego, zagadnienia innowacyjności i absorpcji innowacji, a także przedsiębiorczości. Poruszana tematyka znajduje się na styku kilku dziedzin: ekonomii, zarządzania, socjologii i nauk ścisłych (innowacje). Podstawowym celem pracy było zbadanie wpływu kapitału intelektualnego na absorpcję innowacji przy uwzględnieniu różnych typów innowacji. Praca dokonuje również gruntownego rozeznania literatury i usystematyzowania wiedzy dotyczącej z jednej strony kapitału intelektualnego, a z drugiej – innowacji i absorpcji innowacji. Nacisk został położony na empiryczną część pracy umożliwiającą zbadanie faktycznych powiązań pomiędzy kapitałem intelektualnym i innowacyjnością, z jednoczesnym rozszerzeniem tematyki o absorpcję innowacji. W tym celu została wykonana weryfikacja szeregu zależności pozwalających na zbadanie relacji trzech elementów kapitału intelektualnego (kapitał ludzki, strukturalny i społeczny), dwóch rodzajów absorpcji innowacji (absorpcję czynną, a także łączną – jako czynną i bierną), a także czterech typów innowacji (produktowa, procesowa, marketingowa i organizacyjna). Badanie nie ograniczało się do weryfikacji wybiórczych relacji, została wykonana gruntowna analiza wszystkich potencjalnych zależności. W pracy postawiono dwie główne hipotezy badawcze. Hipoteza pierwsza zakładała, że kapitał intelektualny wpływa na absorpcję innowacji w przedsiębiorstwie, zaś wpływ ten jest zróżnicowany w zależności od komponentów kapitału intelektualnego i typów absorpcji innowacji. Hipoteza druga przenosiła ciężar w stronę absorpcji innowacji zakładając, że w polskich przedsiębiorstwach dominuje absorpcja bierna innowacji. Obydwie postawione hipotezy udało się zweryfikować metodami statystycznymi. Weryfikacja postawionych hipotez i szczegółowych zależności została dokonana na bardzo obszernej grupie osób (2117 osób) będących pracownikami przedsiębiorstw, posiadających wykształcenie wyższe i uczestniczących w studiach podyplomowych, uzupełniających studiach magisterskich lub biorących udział w szkoleniach. Liczba wypełnionych ankiet pozwala na postawienie wykonanego badania w czołówce badań światowych pod względem wielkości zbudowanej bazy danych, a co za tym idzie – jest szansą na uzyskanie bardziej wiarygodnych wyników, nie zaburzonych indywidualnymi ocenami ankietowanych.

Intangible resources, knowledge-based capabilities, intellectual capital – these concepts are closely related, they are treated either as a resources, objectives of the knowledge-based organizations or a vision of the company's skills. They are the basis for obtaining benefits and achieving a sustainable competitive advantage. Thus, having a low level of intellectual capital might be a major problem for an enterprise. In this case, despite the availability of funds for investing in novelties, effective absorption of innovations might be an issue. The topic of innovation was discussed in literature many times, however, the analysis of innovation taking into account the concept of intellectual capital has rarely been conducted. An innovative approach to work is an attempt to connect concepts from several areas: the analysis of intellectual capital, innovation and the absorption of innovation and entrepreneurship. The subject of the dissertation is at the crossroads of several disciplines: economics, management, sociology and science (innovation). The primary objective of this study was to investigate the influence of intellectual capital on absorption of innovation, taking into consideration different types of innovation. Dissertation performs a profound study of literature and systematizes the knowledge concerning intellectual capital on one hand, and on the other - innovation and absorption of innovation. The emphasis has been placed on the empirical part of the studies, which has enabled researching the actual relationship between intellectual capital and innovation, with the extension of the absorption of innovation topics. For this purpose, a series of hypotheses testing was performed allowing to measure the relationship between three components of intellectual capital (human capital, structural capital and social capital), two types of innovation absorption (active absorption of innovation and total - both active and passive absorption), and four types of innovation (product, process, marketing and organizational). The study was not limited to the verification of selective relations, thorough analysis of all potential relationships has been executed. Two main hypotheses have been put into investigation. The first one assumed that intellectual capital affects the absorption of innovation and the effect is varied depending on the components of intellectual capital and types of absorption of innovation. The second hypothesis put emphasis on innovation absorption assuming that in Polish enterprises the passive absorption of innovation dominates. Verification of hypotheses and specific dependence analysis were performed using statistical methods, on a very broad group of people (2117 higher education employees who enrolled in post-graduate studies, supplementary graduate studies or participated in training programmes). Conducting the study on the basis of such a big number of completed questionnaires puts this thesis in the forefront of world research in terms of database built and thus - is an opportunity to obtain more reliable results, not disturbed by individual assessments of respondents.