Debata Dummett-Lash i bezpośredniość objawienia

W artykule streszczam tzw. „Debatę Dummett Lash”, która miała miejsce na łamach czasopisma angielskich dominikanów „New Blackfriars” w latach 1987 – 1989. Rozróżniam trzy główne nurty debaty. W pierwszym głównym oponentem filozofa Michaela Dummetta, inicjatora debaty, był benedyktyn Bede Griffith, który proponował symboliczne rozumienie Biblii. Według Dummetta jednak rozumienie symboliczne opiera się na wcześniejszym rozumieniu dosłownym, które z tego powodu nie może być odrzucone. W drugim Dummett argumentował za potrzebą intersubiektywnego uzasadnienia naszej przynależności do konkretnego Kościoła, ponieważ w innym przypadku nie bylibyśmy w stanie podać żadnych racji na rzecz zmiany poglądów przez tych, którzy nie wyznają chrześcijaństwa. Jego główna teza nie była atakowana, jednak niektórzy uczestnicy debaty kwestionowali niektóre szczegóły natury tego uzasadnienia i całego paradygmatu myślenia w kategoriach wyznaniowych. Trzeci i kluczowy nurt debaty miał swoje źródło w nacisku Dummetta na to że współczesna katolicka biblistyka odeszła od tradycyjnego katolickiego nauczania i stąd konieczne jest ogłoszenie granic możliwej interpretacji katolickich artykułów wiary. Wielu teologów, którzy brali udział w debacie postrzegało to żądanie Dummetta jako zagrożenie dla naukowej wolności a najważniejszy z nich, profesor University of Cambridge Nicholas Lash wskazywał, że także postulowane przez Dummetta ogłoszenie będzie wymagało interpretacji, stąd wyznaczenie granic możliwej interpretacji jest po prostu niemożliwe. Na końcu artykułu dochodzę do wniosku iż możemy postrzegać Dummetta zarówno jako filozofa, który stara się traktować religię w sposób racjonalny, jak i prostego katolickiego świeckiego, chcącego mieć bezpośredni dostęp do Objawienia bez pośrednictwa ekspertów od biblistyki.

In the article I summarize so called “Dummett – Lash debate” that take place in the pages of english catholic journal “New Blackfriars” in the years 1987 – 1989. I discern three main streams of the debate. In the first the main opponent of philosopher Michael Dummett, the initiator of the debate, was benedectine Bede Griffith, who propose symbolic way of understanding the Bible. Dummett response that symbolic understanding depends on previous literal understanding, which therefore cannot be rejected. In the second Dummett argue that we need intersubjective justification of our belonging to particular Church, because otherwise we can’t give any reasons to change their view to those who don’t profess Christianity. His main point wasn’t challenged, but some participants of the debate question some details of the nature of this justification and entire paradigm of thinking in confessional terms. The third and focal point of the debate was Dummett insistence that contemporary catholic biblical studies depart from traditional catholic teaching and therefore it is necessary to pronounce the limits of admissible reinterpretation of the articles of catholic faith. Many theologians who take part in the debate saw this as a threat to scientific freedom, and most important of them, professor of University of Cambridge Nicholas Lash, point that Dummett pronouncement also needs interpretation, so establishing the limits of possible reinterpretation is simply impossible. In the end of the article I come to the conclusion that we can see Dummett both as a philosopher, who try to treat religion rationally, and simple catholic laymen, who wants to have direct access to revelation, without mediation of biblical experts.