Kontrola celno-skarbowa - wybrane zagadnienia

Praca dyplomowa pt. „Kontrola Celno-Skarbowa – wybrane zagadnienia” podejmuje tematykę wybranych zagadnień procedury kontroli celno-skarbowej wprowadzonej do polskiego porządku prawnego w ramach reformy z przełomu 2016 i 2017 roku, którą w szczególności podjęto próbę skonsolidowania administracji odpowiedzialnej za realizowanie dochodów budżetowych oraz wykrywanie i zapobieganie nieprawidłowościom w tym zakresie. Ze względu na rozległość i znaczną obszerność omawianego zagadnienia, praca zarysowuje okoliczności towarzyszące powstaniu Krajowej Administracji Skarbowej i koncentruje się na omówieniu podstawowych zagadnień dotyczących kontroli celno-skarbowej. Wstęp zarysowuje odbiorcy istotę efektywności fiskalnej systemu podatkowego dla funkcjonowania państwa i rolę procedur kontroli przestrzegania prawa podatkowego w zapewnianiu tej efektywności. Rozdział pierwszy przybliża genezę ustawy o krajowej administracji skarbowej oraz wybrane elementy procesu legislacyjnego, w którym powstawała. W tej części w sposób ogólny zarysowano zadania krajowej administracji skarbowej, ustawowy podział tych zadań pomiędzy jej organy oraz jej strukturę. Omówiono w nim również istotne kontrowersje związane z wprowadzeniem reformy, które znajdują obecnie swoje odzwierciedlenie w funkcjonowaniu organów krajowej administracji skarbowej. Rozdział drugi skupia się na charakterystyce samej kontroli celno-skarbowej, wyjaśniając znaczenie pojęcia kontroli oraz wskazuje na szeroko zakreślony przedmiot kontroli celno-skarbowej. W tej części pracy wskazano na obszary, które stanowią przedmiot zainteresowania organów krajowej administracji skarbowej oraz przybliżono kontrolę celno-skarbową jako kontrolę przestrzegania przepisów prawa podatkowego. Rozdział trzeci stanowi przegląd procedur i narzędzi wykorzystywanych w kontroli celno-skarbowej, począwszy od momentu jej wszczęcia aż po zakończenie. Opisano w nim w jaki sposób dochodzi do wszczęcia kontroli celno-skarbowej, miejsce i sposób przeprowadzania kontroli, a także wskazano w jakie narzędzia prawodawca wyposażył kontrolerów, w szczególności zwracając uwagę na szczególnego rodzaju wachlarz uprawnień naczelników urzędów celno-skarbowych, który świadczy o jego dwoistej naturze na styku opracyjno-wywiadowczego organu ścigania i organu administracji rozstrzygającego indywidualne sprawy podatkowe. Rozdział czwarty skupia się na zagadnieniach gwarancji i uprawnień kontrolowanego, które zbiorczo kreują całokształt pozycji kontrolowanego w toku kontroli celno-skarbowej. Analiza tych aspektów pozwala na zrozumienie szczególnego charakteru kontroli celno-skarbowej oraz zależności pomiędzy kontrolującymi a kontrolowanymi. W tym rozdziale omówiono również zakres kognicji w kontroli sprawowanej przez sądy administracyjne nad czynnościami w kontroli celno-skarbowej oraz specyfikę nadzoru nad szczególnymi uprawnieniami Krajowej Administracji Skarbowej o charakterze operacyjnym. Rozdział piąty omawia zagadnienia związane z zakończeniem kontroli celno-skarbowej, poczynając od zakreślonego przez ustawodawcę terminu zakończenia i uwarunkowania prawne związane z możliwością jego przedłużania, przez sporządzenie i doręczenie Kontrolowanemu wyniku kontroli wraz z możliwością złożenia korekty deklaracji w zakresie nieprawidłowości ujawnionych w przeprowadzonej kontroli, aż po konwersję kontroli celno-skarbowej w jurysdykcyjne postępowanie podatkowe. Zakończenie w rozdziale szóstym zawiera przegląd raportów pokontrolnych opracowanych przez Najwyższą Izbę Kontroli, które pozwalają na wstępną ocenę efektywności omawianych rozwiązań i dostarczają danych umożliwiających identyfikację kluczowych wyzwań stojących obecnie przed Krajową Administracją Skarbową. Opracowanie przedstawia syntetyczne ujęcie najważniejszych aspektów kontroli celno-skarbowej, oferując przekrojową wiedzę na temat kontroli celno-skarbowej i jej roli w realizacji dochodów z podatków oraz przeciwdziałaniu naruszeniom w tym zakresie.

The diploma thesis titled „Customs and tax inspection– Selected Issues addresses specific aspects of the customs and tax inspection procedure introduced into the Polish legal system as part of the reform at the turn of 2016 and 2017. The reform, in particular, was an attempt to consolidate the administration responsible for securing budget revenues and for detecting and preventing violations in this field. Due to the breadth and complexity of the subject, the thesis outlines the circumstances that led to the reform and discusses the fundamental issues related to customs and and tax inspection. The introduction emphasizes the significance of the fiscal efficiency of the tax system for the proper functioning of the state, as well as the importance of procedures ensuring compliance with tax law in ensuring this efficiency. Chapter One introduces the origins of the reform and selected elements of the legislative process that shaped it. This chapter provides a general overview of the tasks assigned to the National Revenue Administration, the statutory division of these tasks among its constituent bodies, and its organizational structure. Additionally, it discusses major controversies accompanying the reform, which continue to be reflected in the current operations of the National Revenue Administration. Chapter Two focuses on the nature and characteristics of the inspection itself. It explains the concept of inspection, outlines the broad scope of customs and tax inspection, and points out the main areas of interest to the National Revenue Administration. In doing so, it presents customs and tax inspection as a mechanism aimed at ensuring compliance with tax regulations. Chapter Three provides an overview of the procedures and tools employed in customs and tax inspection, from its initiation until its conclusion. This chapter describes how customs and tax inspection is inititated, where and how it is carried out, and indicates what tools the legislature has equipped the inspectors with. Special attention is devoted to the unique range of powers granted to the heads of customs and fiscal offices, which reflects their dual character as both operational-intelligence investigative bodies and administrative authorities responsible for resolving individual tax cases. Chapter Four focues on the guarantees and rights of the party being inspected, which collectively shape the position of this entity within the customs and tax inspection process. The analysis of these aspects allows to understand the special nature of customs and tax inspection, and the relationship between the inspectors and the inspected bodies. This chapter also discusses the scope of judicial oversight exercised by administrative courts over actions taken in customs and tax inspection, and examines the specific nature of supervising the National Revenue Administration’s special powers of operational nature. Chapter Five addresses issues related to the conclusion of the inspection. Starting with the statutory timeframe for concluding the inspection and the legal conditions for its possible extension, then moves on to the preparation and delivery of the inspection results to the inspected party. This section also covers the option to submit a correction of the tax declaration with regard to violations revealed in the conducted inspection and considers the conversion of a customs and customs and tax inspection into a formal tax proceeding. The final chapter, Chapter Six, provides an overview of the post-inspection reports prepared by the Supreme Audit Office, providing a preliminary assessment of the effectiveness of the solutions discussed and provides data to identify the key challenges currently facing the National Revenue Administration. Overall, the thesis offers a concise yet comprehensive examination of the most important aspects of customs and tax inspection, providing insights into its role in securing tax revenues and preventing violations in this area.