Samobójstwo w kulturze dzisiejszej. Listy samobójców jako gatunek wypowiedzi i fakt kulturowy

Niniejsza rozprawa jest próbą znalezienia odpowiedniego języka do rozmowy o ludzkiej autodestrukcji. Przedstawione studium porównawcze zestawiające autentyczne zapisy pozostawiane przez samobójców z ich kulturowymi przedstawieniami, umożliwia dostrzeżenie różnic pomiędzy tymi tekstami. Interdyscyplinarne podejście, w którym wykorzystane zostały drogi interpretacyjne zarówno kulturoznawcze, językoznawcze, jak i suicydologiczne, pozwala na otwarcie dialogu naukowego z narracją tworzoną przez kulturę, media i społeczeństwo. Wokół zapisu pozostawianego przez samobójcę przez lata narosło wiele mitów i wyobrażeń. W rozdziałach dotyczących autentycznych zapisów samobójców starałam się udowodnić, że teksty te pełnią konkretną funkcję nie tylko dla ich nadawców, ale także dla odbiorców. Poprzez kontekst, w jakim zostają stworzone, zmieniają bezpośrednio rzeczywistość, w jakiej się pojawią. Ich wpływ na otoczenie nie jest jednak spowodowany tym, że zapis ten kryje w sobie „romantyczną tajemnicę”, tylko na sile słów ostatecznych, „wypowiadanych” przez osobę znajdującą się o krok od śmierci. Formułuję hipotezę badawczą głosząca, że zapis, jaki zostawia po sobie samobójca jest tekstem, na który kultura, a także społeczeństwo, nałożyło warstwę stereotypów, mitów i wyobrażeń. Wokół samobójcy oraz jego czynu zbudowano narrację na podstawie przekazów, które przez lata dostarczały prasa, kino, literatura, a w ostatnim czasie Internet. Narracja ta opiera się na samobójstwach bohaterów literackich, filmowych, a także postaci z pierwszych stron medialnych doniesień.

Present treatise is an attempt at finding a suitable language to discuss human self-destruction. Comparative study set out herein collates authentic documents left by suicides with their portrayals in culture, providing insight into their respective disparities. Interdisciplinary approach, combining suicidological interpretative tools with those of cultural studies and linguistics, allows launching scientific dialogue with cultural, media and societal narratives. Throughout the years, multiple myths and preconceptions have accrued around the document left by the suicide victim, In the chapters dealing with genuine notes of felo-de-ses I sought to demontrate their specific functions for both the sender and the addressee. By virtue of the context of their creation, they directly transform reality in which they appear. Their influence is not, however, based on the "romantic mystery" lurking within the note, but on the very power of final words, "spoken" by a person one step away from death. I form a research hypothesis, stating that the document left by a suicide is a text on which the culture as well as society has overlaid a layer of stereotypes, myths and preconceptions. Years of messaging from press, cinema, literature and - recently - the Internet have formed the basis of a narrative enveloping both the deed and the person, informed by suicides of literary and movie characters in addition to those from the headlines.