Ubezpieczenie OC jako narzędzie internalizacji efektów zewnętrznych dostępu do broni w Polsce

Postulat internalizacji negatywnych efektów zewnętrznych posiadania broni palnej za pośrednictwem mechanizmu ubezpieczeniowego nie jest pomysłem nowym. Nie został on dotychczas podjęty przez polską doktrynę, choć na Zachodzie, a zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, funkcjonuje w obrocie naukowym od kilkudziesięciu lat. Podnoszona jest w szczególności jego znacznie wyższa od mechanizmów podatkowych, efektywność w internalizacji efektów zewnętrznych, np. kompensowaniu ryzyka szkody. Do niedawna postulat ten pozostawał jedynie koncepcją, rozwiązaniem teoretycznym. W 2021 r. znalazł jednak praktyczne zastosowanie w przepisach miasta San José. Polskie otoczenie prawne, rynkowe i kulturowe różni się znacznie od amerykańskiego w zakresie powszechności i społecznego odbioru dostępu do broni palnej. Jej popularność jest dużo niższa, jednak znacznie szybciej rośnie, stąd wnioski z praktyki amerykańskiej stanowią dobrą podstawę do rozpatrzenia możliwości wprowadzenia obowiązkowych ubezpieczeń w odniesieniu do broni palnej w Polsce, podobnie jak ma to miejsce np. w odniesieniu do obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

The proposal of internalising the negative externalities of firearms ownership through an insurance mechanism is not a new idea. It has not yet been taken up by Polish doctrine, although in the West, and especially in the United States, it has been in scholarly circulation for several decades. In particular, it has been argued that it is much more effective than tax mechanisms in internalising externalities, e.g. compensating the risk of damage. Until recently, this postulate remained only a concept, a theoretical solution. In 2021, however, it found practical application in the laws of the City of San José. The Polish legal, market and cultural environment differs significantly from the US in terms of the prevalence and public perception of access to firearms. Its popularity is much lower, but it is growing much faster, hence the conclusions of the American practice provide a good basis for considering the possibility of introducing compulsory insurance in relation to firearms in Poland, similarly to what is done, for example, in relation to compulsory third-party liability insurance for motor vehicle owners.