Inflacja prawa w Polsce - analiza filozoficznoprawna

Praca stanowi interdyscyplinarną analizę zjawiska inflacji prawa w Polsce, skupiając się w szczególności na aspektach filozoficzno-prawnych. W rozdziale pierwszym omówiono zagadnienia wstępne związane ze znaczeniem inflacji sensu largo, zdefiniowano tytułowe pojęcie inflacji prawa, a także znaczenie przyrostu norm w kontekście relacji między koncepcjami prawno-naturalnymi a pozytywizmem. Rozdział drugi został poświęcony retrospektywie stanu inflacji prawa, wyszczególniając okres Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, transformację ustrojową, przystąpienie III RP do Unii Europejskiej, a także kolejne lata wzrostu obszerności systemu normatywnego aż do roku 2023. W przyjętej metodologii uwzględniono w szczególności liczbę pozycji w wybranych publikatorach urzędowych, w których dokonywane są ogłoszenia aktów prawnych. W odrębnym podrozdziale omówiono wpływ pandemii COVID-19 na rozwój tytułowego zjawiska. Kolejne części pracy posiadają charakter opisowy i skupiają się w szczególności na rozważaniach natury filozoficznoprawnej. W rozdziale trzecim dokonano analizy przyczyn inflacji legislacyjnej, ukazując istotę prawodawstwa jako narzędzia służącego do uporządkowywania naturalnego chaosu rzeczywistości i kategoryzowania go w ramy porządku prawnego. Ponadto uwzględniono inne czynniki wpływające na ilość stanowionego prawa, w tym m.in. działalność lobbingową, multicentryczność władzy, populizm polityczny oraz ogólnopojęty rozwój cywilizacyjny. Rozdział czwarty poświęcono przedstawieniu skutków inflacji legislacyjnej, w szczególności na płaszczyźnie metafizyki prawa. Omówiono także zjawisko jurydyzacji życia społecznego oraz biurokratyzacji państwa. W aspekcie filozoficzno-prawnym przedstawiono, w jaki sposób inflacja prawa wpływa na koncepcję „wewnętrznej moralności prawa” L. L. Fullera oraz deprecjonuje zasadę ignorantia iuris nocet. W rozdziale piątym, pokrótce zaprezentowano wybrane metody zapobiegania zbyt intensywnej produkcji aktów prawnych, w szczególności zwracając uwagę na instytucję oceny skutków regulacji ex post, konsekwencje zbyt daleko idącej deregulacji oraz rolę unormowań soft law. Praca ma na celu dokonanie ogólnej analizy zjawiska inflacji legislacyjnej w Polsce, uwzględniając zarówno jej aspekt historyczny, jak i uwarunkowania współczesne, a także wskazanie potencjalnych środków zaradczych, mających na celu minimalizację negatywnych skutków omawianego procesu.

The work is an interdisciplinary analysis of the phenomenon of law inflation in Poland, focusing in particular on philosophical and legal aspects. The first chapter discusses preliminary issues related to the meaning of inflation sensu largo, defining the title concept of law inflation, as well as the meaning of the growth of norms in the context of the relationship between legal-natural concepts and positivism. The second chapter was devoted to a retrospective of the state of law inflation, detailing the period of the People's Republic of Poland, the political transformation, the accession of the Third Republic of Poland to the European Union, as well as the subsequent years of growth in the voluminousness of the normative system up to 2023. In particular, the methodology adopted takes into account the number of items in selected official publications in which announcements of legal acts are made. A separate subsection discusses the impact of the COVID-19 pandemic on the development of the title phenomenon. The next sections of the work are descriptive in nature and focus in particular on philosophical and legal considerations. The third chapter analyzes the causes of legislative inflation, showing the essence of legislation as a tool for ordering the natural chaos of reality and categorizing it into a legal order. In addition, other factors affecting the amount of legislation were considered, including, among others, lobbying activities, the multicentricity of power, political populism and the general development of civilization. The fourth chapter is devoted to presenting the effects of legislative inflation, particularly at the level of the metaphysics of law. The phenomenon of juridization of social life and bureaucratization of the state is also discussed. In the philosophical-legal aspect, it is presented how the inflation of law affects L. L. Fuller's concept of internal morality of law and depreciates the principle of ignorantia iuris nocet. In the fifth chapter, selected methods of preventing the over-intensive production of legal acts are briefly presented, paying particular attention to the institution of ex post regulatory impact assessment, the consequences of over-reaching deregulation and the role of soft law norms. The work aims to make a general analysis of the phenomenon of legislative inflation in Poland, taking into account both its historical aspect and contemporary conditions, as well as to indicate potential countermeasures aimed at minimizing the negative effects of the process in question.