Zakaz lotów rosyjskich statków powietrznych w przestrzeni powietrznej państw członkowskich Unii Europejskiej a międzynarodowe prawo lotnicze

W dniu 24 lutego 2022 roku prezydent Federacji Rosyjskiej ogłosił operację wojskową w Ukrainie, a rosyjskie siły zbrojne rozpoczęły atak na to państwo. Rada Europejska potę- piła nieuzasadnioną agresję Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy, natomiast Rada przyjęła decyzję wprowadzającą w stosunkach z agresorem środki ograniczające w odniesieniu do sektora finansowego i lotniczego. Na jej mocy państwa członkowskie zostały zobowiązane do odmowy wydania zezwolenia na lądowanie na ich terytorium, start z ich terytorium lub przelot nad ich terytorium wszelkim statkom powietrznym eksploatowanym przez rosyj- skich przewoźników lotniczych, wszelkim statkom powietrznym zarejestrowanym w Rosji oraz statkom powietrznym niezarejestrowanym w Rosji, które są własnością lub są czartero- wane, lub w inny sposób kontrolowane przez rosyjską osobę prawną lub fizyczną. Głównym celem niniejszego artykułu była ocena zgodności powyższych środków z mię- dzynarodowym prawem lotniczym. Podstawową metodą badawczą była metoda dogmatycz- na polegająca na analizie obowiązującego stanu prawnego oraz poglądów doktryny. Dopro- wadziła ona do konkluzji, zgodnie z którą wprowadzony w Unii Europejskiej zakaz lotów wszelkich rosyjskich statków powietrznych w przestrzeni powietrznej jej państw członkow- skich nie naruszał międzynarodowego prawa lotniczego, w szczególności postanowień kon- wencji chicagowskiej z 1944 roku. Stanowił konsekwencję powszechnie przyjętej we współ- czesnym prawie lotniczym zasady zwierzchnictwa terytorialnego państw w przestrzeni powietrznej. Był również uzasadniony względami bezpieczeństwa i koniecznością ochro- ny nienaruszalności granic państw członkowskich UE (ze szczególnym uwzględnieniem państw graniczących z Rosją, Białorusią i Ukrainą).