Wspólna Polityka Rolna w Polsce przed i po akcesji do Unii Europejskiej – postrzeganie a funkcjonowanie

Przedmiot rozprawy doktorskiej składa się z dwóch głównych obszarów. Obszar funkcjonowania, który określa wpływ Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) na rolnictwo i obszary wiejskie, został rozszerzony o obszar postrzegania, który wychodzi naprzeciw dualizmowi pomiędzy ocenami wspomnianych obszarów. WPR nie funkcjonuje w swoistej próżni, lecz w złożonej rzeczywistości społeczno-politycznej, stąd na gruncie nauki o polityce publicznej w oparciu o paradygmat konstruktywizmu zbadane zostały zagadnienia postrzegania Wspólnej Polityki Rolnej przez społeczeństwo ukazując aktywność kluczowych ugrupowań politycznych oraz komunikowanych przez nie treści. Praca wskazuje na zależności przyczynowo-skutkowe pomiędzy kreatorami wydarzeń politycznych i jej odbiorcami. W celu analizy wspomnianych obszarów badawczych zostały one umieszczone w dwóch przedziałach czasowych – przed i po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Przedstawione wyzwanie badawcze niewątpliwie wpisuje się w przedmiot nauki o polityce publicznej, dzięki czemu problem jest poddawany analizie w sposób kompleksowy. Niniejsza praca znajduje się w bliskiej granicy do subdyscypliny integracji europejskiej i socjologii polityki, ponieważ łączy jedną z kompetencji dzielonych Unii Europejskiej z postrzeganiem jej funkcjonowania w Polsce. Dysertacja składa się ze wstępu, sześciu rozdziałów i podsumowania, które mają określone cele badawcze oraz hipotezy, wzajemnie się uzupełniające. Rozdział pierwszy stanowią zagadnienia teoretyczne, drugi – ewolucję polityki rolnej w Polsce, trzeci – genezę WPR, czwarty – rolnictwo w Polsce przed akcesją do Unii Europejskiej, piąty – po akcesji, a szósty postrzeganie Wspólnej Polityki Rolnej. Cel badawczy zakładał analizę funkcjonowania WPR w Polsce obejmując strukturę rolnictwa, wymianę handlową, instrumenty wsparcia rolnictwa oraz otoczenie instytucjonalne. Ważnym obszarem badawczym było funkcjonowanie głównych rynków rolnych, do których zalicza się rynek zbóż, rzepaku, owoców i warzyw, cukru i tytoniu w odniesieniu do produkcji roślinnej oraz rynek wieprzowiny, mleka i przetworów mlecznych, mięsa drobiowego i wołowiny w odniesieniu do produkcji zwierzęcej. Rozwój obszarów wiejskich, jako niezwykle ważny obszar funkcjonowania polityki krajowej został przedstawiony poprzez analizę sytuacji społeczno-gospodarczej na wsi, infrastruktury technicznej wsi oraz programów wsparcia rozwoju obszarów wiejskich. Obszary wiejskie, na których mieszka około 39 procent Polaków stanowią przedmiot szczególnego zainteresowania Wspólnej Polityki Rolnej, która kładzie nacisk na wielofunkcyjny rozwój wsi. Zakres badań obejmował również kwestię zapóźnienia rozwojowego wsi względem ośrodków miejskich implikujący poziom życia ludności zamieszkującej obszary wiejskie. Celem badawczym odnoszącym się do postrzegania było przedstawienie programów kluczowych ugrupowań politycznych dotyczących badanego obszaru w okresie od 2001 roku do 2011 roku wraz z przedstawieniem odbioru społecznego analizowanej polityki.

The subject of the doctoral dissertation consists of two main areas. Area of functioning, which defines influence of Common Agricultural Policy (CAP) on agriculture and rural areas, was widened by the area of perception, reaching forward to the dualism between the assessment of mentioned areas. CAP does not function in some type of void, but in the complex political-social reality. Therefore on the ground of the public policy science, based on the paradigm of constructivism, tested were issues of perception of the CAP by the populace, showing activity of the key political formations and communicated by them contexts. It points out causative-consecutive dependencies between the creators of political events and their recipients. For the purpose of the analysis of mentioned research, areas were subordinated to two separate time frames – before and after the accession of Poland to the European Union. Presented research challenge beyond doubt fits into scientific subject of public policy, thanks to which the problem is analyzed in a complex way. Hereby work is approaching near border of the sub-subject of European integration and sociology of politics, because it combines one of shared competencies of EU with the compliance of its functioning in Poland. Dissertation consists of six chapters and summary, which all have defined research goals and hypothesis and are mutually complementary. First chapter includes theoretical issues. Second – evolution of agricultural policy in Poland. Third origins of CAP. Forth – agriculture in Poland before accession to the EU. Fifth – after accession. Sixth perception of CAP. The aim of the research was to analyze the functioning of the CAP in Poland including analysis of the level of development of the agriculture, focusing on the structure of the agriculture, trade exchange, instruments of support of the agriculture and of institutional environment. An important research area was the functioning of the main agrarian markets, to which bracket together markets of grains, rape, fruits and vegetables, sugar and tobacco in relation to plant-based production and markets of pork, milk and dairy products, chicken and beef meat in relation to animal production. Development of rural areas, as a very important area of domestic policy functioning was presented by the analysis of social-economic situation of the countryside, technical infrastructure of villages and support programs of development of the rural areas. Rural areas, inhabited by app. 39 percent of the Polish population, are a subject of particular interests of CAP, which assigns particular importance to multifunctional development of the countryside. Research scope included also question of the underdevelopment of the villages in relation to urban centers implying living standards of the populace inhabiting rural areas. The research goal in the sixth chapter was meant to present programs of key political factions, regarding studied area, in the period 2001 to 2011, together with public reception of the analyzed policy.