Neuropsychologiczna charakterystyka funkcjonowania poznawczego pacjentów z gruczolakami przysadki mózgowej

Literatura przedmiotu wskazuje na istnienie wpływu hormonów na procesy poznawcze. Obserwuje się zmienność tych procesów u osób chorujących endokrynologicznie, w trakcie fizjologicznych wahań poziomu hormonów, jak również ich podatność na hormonalne wpływy prenatalne. Stosunkowo mało systematycznie zbadany został wpływ zaburzeń hormonalnych na procesy poznawcze u pacjentów z gruczolakami przysadki mózgowej, co stało się przedmiotem badań w niniejszej pracy. Zbadano 52 osoby z czynnymi hormonalnie gruczolakami przysadki mózgowej, wydzielającymi PRL (n=20), ACTH (n=16), GH (n=11) i TSH (n=5), 15 osób z gruczolakami przysadki nieczynnymi hormonalnie, a także odpowiednio dopasowaną demograficznie grupę 77 osób zdrowych. Do oceny procesów poznawczych wykorzystano zestaw dziewięciu testów neuropsychologicznych, a do oceny depresji - Skalę Depresji Becka. Pacjenci z czynnymi hormonalnie gruczolakami przysadki mózgowej osiągnęli istotnie niższe wyniki w 13 z 24 analizowanych zmiennych. Analizy uwzględniające rodzaj gruczolaka wykazały, że od osób zdrowych najbardziej różnili się pacjenci z gruczolakiem wydzielającym ACTH, na drugim miejscu PRL, następnie GH. W grupie osób z nadprodukcją TSH nie wystąpiły żadne istotne różnice, podobnie jak u pacjentów z gruczolakiem nieczynnym hormonalnie. Różnice, które udało się zaobserwować dotyczyły przede wszystkim procesów pamięci i uwagi, w mniejszym stopniu funkcji wzrokowo-przestrzennych i wykonawczych. Ponadto, wykazano bardzo niewielki związek korelacyjny między wynikami testów neuropsychologicznych a wielkością gruczolaka i znacznie większy, dotyczący głównie grupy z gruczolakiem wydzielającym PRL – między wynikami testów a poziomem hormonu we krwi. Badanie kontrolne, przeprowadzone po roku na grupie 11 pacjentów skutecznie leczonych farmakologicznie, pokazało poprawę w zakresie niektórych procesów poznawczych.